چرخ زمان می‌چرخد و گذشته‌ها را کهنه و غبارآلود می‌کند. گذشته‌هایی که بعضی‌شان نیازمند یادآوری است، تا ادامه‌ی حیات یابد و مسیر آغاز شده‌ای را به سرانجام رساند. شاهد مثال آن نیز تمثیل قرآن است، تمثیلی که باطل را کفی بر روی آب می‌داند و حق را سیلی پای‌دار و در حرکت. انقلاب اسلامی به سان یک شکاف مهم در دیوار کج‌ساخته‌ی بشر بود، دیواری که باید خراب میشد تا پایه‌های بنای مهم دیگری بر آن ساخته شود. فروریختن دیوار وظیفه‌ی نسل قبل بود و ساختن‌ش با ما.

مجموعه عکس‌های «انقلاب در مدار ۳۶۰ درجه»، این امتداد تاریخی و تلاش مستمر را در قالب تصاویری آشنا از گذشته و حال نمایش می‌دهد. خیابان‌ها و فضاها همان‌هاست که بوده و تنها انسان‌ها هستند که بعضی رفته‌ و بعضی آمده‌اند. تجمع‌های به یاد ماندنی دهه‌ی پنجاه و بعضی اتفاقات خاص آن دوران از میان تصاویر آرشیوی استخراج شده و با زندگی روزمره‌ی امروز پیوند خورده است. اگرچه از لحاظ گرافیکی در بعضی کارها به حداقل دست‌کاری گرافیکی بسنده شده، اما این امتزاج بدون مرز حس سادگی و خلوص را در خود دارد.

نشریه‌ی «فرم و ایمان» مسابقه‌ای را بین ساخت‌مان‌هایی با کارکرد مذهبی برگزار کرده و از میان ۱۳۰ اثر ثبت شده، ۱۶ بنا را به عنوان برگزیده انتخاب کرده است. ساخت‌مان‌ها و حتی همه‌ی آثار هنری که به نوعی مربوط به مسائل اعتقادی و دینی هستند،‌ در تاریخ هنر و تمدن نقش مهمی را ایفا می‌کنند. حالا این نشریه با هم‌کاری موسسات مذهبی دیگر، این مسابقه را در پنج قالب امکانات نوین، بازسازی، مرمت، تغییر کاربردی و طراحی داخلی برگزار کرده و چهره‌ی جدیدی از اماکن مذهبی را ارائه داده است. آثار منتشر شده غالبا متعلق به کشورهای غربی و ادیان مسیحیت و یهود بوده و نشانی از مساجد و معابد شرقی در این نمونه‌ها نیست.

در این مجموعه مساله‌ی نورگیری از اهمیت خاصی برخوردار بوده و هم‌چنین شاخصی که این بنا را در شهر متمایز می‌کند. بعضی از ساخت‌مان‌ها کاملا با روی‌کرد معمول ابنیه‌ی عمومی طراحی شده و گاهی اگر صلیبی بر در و دیوار نبینیم، تشخیص کاربری بنا به آسانی ممکن نیست. در کنار این نمونه‌های کاملا مدرن و تغییر ماهیت یافته، نمونه‌های مناسبی در بخش مرمت دیده می‌شود که خلوص و خلوتی یک فضای عبادی را به خوبی حفظ کرده است.

چالش‌های مشابهی را این سال‌ها در مسجدسازی خودمان داشته‌ایم. بد نیست که روی‌کرد غربی‌ها را در این زمینه با نمونه‌های اخیر داخلی مقایسه کنیم. تشابه‌ها و تضادهای جالبی را خواهید یافت.

یکی از اعجاب‌برانگیزترین ساخته‌های دست بشر، خانه‌ی بی‌پیرایه‌ی کعبه در شهر مکه است، که بی‌شک تحت تاثیر آموزه‌ای قدرت‌مند و برمبنایی غیربشری بنا شده‌است. اگر از نمود‌های رسانه‌های امروز رئال دنیا عبور کنیم، درکی که تصاویر انتزاعی هنر نگارگری اسلامی از کعبه نشان می‌دهند، در امتداد سنت واقعیت‌گریزی هنر اسلامی، تصویری جالب و قابل توجه است. کعبه‌ای که در نگاره‌های دوران اسلامی نمود دارد، از تحولات خانه‌ی خدا در طول زمان‌ها و نیز تناسبات خاصی که هنرمندان در بازنمود خانه درک می‌کرده‌اند حکایت دارد. خانه‌ی خدا چهار ضلعی‌ست و از همین جهت کعبه نامیده‌شده‌است و مترادف مضامینی عالی در سطوح مختلف وجودی‌ست.

در متون اسلامی آمده است که شخصی از امام جعفر صادق ^(ع) پرسید، چرا کعبه را کعبه نامیدند؟ حضرت پاسخ دادند، زیرا خانه‌ای است، چهارضلعی؛ و دارای چهار دیوار. سوال‌کننده پرسید، چرا چهار دیوار دارد؟ امام فرمودند، چون «بیت‌المعمور» دارای چهار ضلع است. پرسش گر به جست‌و‌جوی علت ادامه داد، یا آن که حضرت صادق (ع) خود پاسخ دادند، بیت‌المعمور چهار ضلع دارد، چرا که « عرش » دارای ارکان چهارگانه است. امام گفتند، اگر بپرسی چرا عرش دارای چهار رکن است، برای این که کلماتی که دین بر آن بنا شده چهار تاست؛ « سبحان الله، و الحمد لله، و لا اله الا الله و الله اکبر. »

شناخت؛ تمام چیزی‌ست که نیاز دارم تا ازین چگالی، از این سنگینی، از این حجاب‌ها که نمی‌گذارد واقعیت را ببینم رها شوم.... و یک شب قدرت را گذاشته بودی برای همین شرف شناخت؛ که سرسری گذراندمش.

و یک صحرای عرفه‌ات را....

چشم امید خیلی‌ها به عرفه‌ است و چشم امید عرفه به اندکی...... التماس دعا

جمع بین ادیان یک صورت مساله جالب است که سنت‌گرایان در جهان نوین بیش‌ از سایرین به آن می‌پردازند. این که می‌توان با فهم اختلافات بر سر مشترکات ادیان کنار هم نشست و دردهای بزرگی از بشر را پاسخ داد. واقعا هم بین باورمندان ادیان بزرگ و غیرباورمندان مانند ملحدین و شک‌گراها فاصله‌ی زیادی هست؛ هر چند ادیان بزرگ هم فاصله کمی با هم نداشته باشند.

بدون پرداخت به دعواهایی که طبعا پیرامون این مفهوم وجود دارد و در رد یا اثبات آن چالش می‌کند، پاسخ‌گویی به صورت مساله جمع ادیان در عرصه معماری زمانی محقق می‌شود که قرار باشد یک مجتمعی برای ادیان بسازید. به خصوص که بستر طراحی را شهر یا جامعه‌ای درنظربگیرید که تنوع ادیان بالایی داشته باشد. استودیوی معماری چی؟چرا؟چگونه؟ با درنظرگرفتن چالش‌های میان پیروان ادیان در شهرهای بزرگ و صورت مساله تنوع ادیان در سنگاپور به عنوان یک شهر بزرگ چندین مذهبی، پیش‌نهاد یک سیستم‌ ساختمانی بلندمرتبه بر پایه مدول‌های فضایی ۲۷ مترمکعبی داده است که به جز هسته سنگین کلی بنا که تامین کننده برخی نیازهای اساسی سطوح ارتفاعی ست، باقی فضاها با پانل‌ها و صفحات‌ سبک درون خود و در ترازها و ترکیب‌های متنوع فضاهایی در خور مراسمات و اعتقادات ادیان مختلف ایجاد می‌کند. جدای از صورت مساله جذاب به جواب معمارانه این استودیو برای کاربری‌های متنوع دیگری نیز می‌توان فکر کرد. مثلا تصور کنید نمایش‌گاه‌های موقتی یا مراکز اقامتی و اسکان موقتی را که با این روش در زمین‌های محدود پیاده‌سازی شوند.

وقتی داریم یک خرید ساده انجام می‌دهیم تا چه افقی را می‌بینیم؟ آیا وقتی یرای کودک‌مان یک شکلات می‌خریم تصور داریم که این خرید ما آسمان آبی را ممکن است از کودکان یک ملت بگیرد؟ دیدن سرانجام چیزها، کار حکیمان است.

خانه طراحان انقلاب اسلامی، با انتشار چند پرده گرافیکی و نسبت دادن تشابهات تصویری چینش بلوک‌های بتنی عظیم دیوار حائل منحوس اسرائیلی در نوار غزه با برخی محصولات چندملیتی، سرانجام پولی را که برای خرید این طور کالاها مصرف می‌شود به چشم مخاطب بیاورد.

فردا روز خدایی قدس است؛ روز فریاد مظلومین جهان بر ظلم چندهزاره متروک..... حتما این روزها از دیدن جنایت‌های وحشیانه‌ی رژیم اشغال‌گر و کودک کش صهیونی دل شما هم به درد آمده است... خب چه می‌توان کرد؟ حداقل چیزی که از دست هر آزاده‌ای برمی‌آید کمک نکردن به این وحشی‌گری‌های اسرائیل است. خب طبعا اگر بدانیم پولی که در راه خرید بعضی چیزها مصرف می‌کنیم مستقیم یا غیرمستقیم تبدیل به گلوله‌هایی به سوی کودکان غزه می‌شود، آزادمردانه آن کالاها را تحریم می‌کنیم. 

طراحان خانه طراحان انقلاب اسلامی، در آستانه روز عزیز قدس، سعی کرده‌اند تا با روی‌کردی فانتزی، روی دیگر خرید کالاهای صهیونیستی را در قالب پوسترهایی تبلیغاتی نشان دهند. بدون توجه خاص به چند شرکتی که طراحان در پوسترها به آن‌ها توجه داده‌اند، باید گفت بیش‌تر شرکت‌های چندملیتی جهانی به نوعی مستقیم یا غیرمستقیم در توسعه اقتصادی رژیم اشغال‌گر موثر هستند و وقتی به آن سوی خرید‌های‌مان توجه بیش‌تر کردیم شاید انگیزه‌های دیگری تمایلات مان را جهت بدهند....

مظلومان عالم، به خصوص مظلومان فلسطین مظلوم، فردا از ما پرسش خواهند کرد....

شبی که از دامنه کوه پایین آمدی، شبی بود ظلمانی که پهنه‌ی فکر و اندیشه بشر را فراگرفته بود؛ این بود که با خورشید تو روزی که برخاستی و ابلاغ رسالت کردی، روز شد.

برانگیخته شدن شما، برانگیخته‌گی نوع بشر بود و بار امانتی که شما به دوش کشیدی، تمام بهانه خلقت بود.

عید مبعث شما، عید بزرگ جهان اسلام بر همه ما دوست‌داران نورتان و راه‌تان و اخلاق‌تان با برکت.

به دعای شما ... پس بخوان. بخوان به نام پروردگارت ای بهانه خلقت! بخوان که ما را بهایی نبود اگر تو او را نمی‌خواندی.

اقراء ...