امسال چهاردهمین سوگ‌واره هنر و حماسه هیئت هنر در دانش‌گاه هنر و به دست دانش‌جویان و دانش‌آموخته‌گان هنر دو دهه اخیر هنر کشور برگزار می‌شود. از هیئت هنر و فضاسازی‌ها و تولیدات تصویری و تجسمی آن در یانون‌دیزاین زیاد حرف زده‌ایم، اما در این پست بنا داریم برند تولیدی آثار هنری هیئت هنر یعنی موکب را با هم ببینیم. موکب مجموعه آثار هنری و به خصوص هنر هیئتی رشد یافته در این سال‌ها در هیئت هنر است که با اظهار علاقه مخاطبان هیئت هنر کم کم به یک جریان تولیدی هنری جدی تبدیل شده است.

محصولات موکب و به خصوص کتیبه‌های آن که نوعی جریان‌سازی جدید و تحولی در هنر عاشورایی به حساب می‌ایند از سادگی‌ و خلوصی مستحکم در طراحی و ارائه برخوردار هستند. محوریت و پرداخت خوب خط در این کارها موجب شاخص شدن آثار موکب در بین آثار مشابه معاصر خود شده است. کاربرد نگاره‌ها و موتیف‌ها هم در کارهای موکب هرچند گرافیکی و رایانه‌ای شده‌است اما کماکان دوست‌داشتنی‌ست. موکب با نوآوری‌های فرمی نخستین خود توانست یک جریان جدید در هنر عاشورایی را ایجاد کند؛ امر مهمی که در ادامه با پرداخت جدی‌تر به محتوا اگرچه خلاهای محتوایی را هدف گرفته است اما نوآوری‌های فرمی و کارکردی را به حاشیه برده است. ورود موکب به عتبات مقدس کربلا و هیئات بزرگ حالا وظیفه نوآوری و روزآمدی هنری و فرمی را برای موکب دوچندان کرده است. یک جریان مولف تنها زمانی می‌تواند به حیات پویای خود ادامه دهد که جایگاه و نقش خود را دقیق‌ و به موقع بشناسد...

به زودی در یانون‌دیزاین در مورد جایگاه و نقشی که هیئت هنر و شاید موکب در کلان هنر عاشورایی در ایران (گذشته و آینده) بازی می‌کند خواهم نوشت.

«کتیبه‌ها تشنه‌ی نام تواند...»

مجموعه مبل‌مان Animaze با هدف درگیر کردن کودکان با وسایل کاربردی منزل طراحی شده‌اند. این مبل‌های خلاقانه و دوست‌داشتنی در عین کاربرد به عنوان میز و نشیمن،‌ نقش حیوانات ناشناخته‌ای را بازی می‌کنند که می‌توانند هم‌بازی بچه‌ها و شریک تخیل آن‌ها نیز باشند. این مجموعه مدولار است که کار جمع کردن‌ آن‌ها را راحت‌تر می‌کند، علاوه بر این‌که به واسطه‌ی تنوع چینش می‌توانند عناصر دکوری خوبی هم به حساب بیایند. این مبل-عروسک‌ها به واسطه‌ی ابعاد خاصی که دارند شرایط را برای سواری گرفتن بچه‌ها آماده کرده‌اند، اگرچه بزرگ‌ترها نیز قطعا از آن بی‌نصیب نخواهند ماند :).

میگل لوش در یک فرآیند ساخت و ساز، دیواری را که سی سال دست‌نخورده مانده بود به یک گالری تبدیل کرده است. او آثار چسب و سنگ و نوشته‌های روی دیوار را جزئی از تاریخ و اصالت آن می‌داند و سعی کرده که آن‌ها را به شیوه‌ای حفظ کند. دیوارهای این بنا یک‌سره رنگ سفید خورده‌ مگر قسمت‌هایی که آن‌ها برای قاب کردن انتخاب کرده‌اند، قاب‌هایی که هر کدام بخشی از این تاریخ محدود ۳۰ ساله را نمایه می‌کنند. به راستی معیار اصالت چیست؟ آیا می‌توان هر شیئ قدیمی را درون قاب کرد و آن را اصیل دانست؟

طراح صنعتی معروف ژاپنی این بار پا در کفش معماری کرده و بزرگ‌ترین پروژه‌ی خود را اخیرا به پایان رسانده است. شرکت نندو که کارهای‌ش را بارها در یانون دیزاین دیده‌ایم (مثلا +)، فروشگاهی چهل هزار متر مربعی را در بانکوک بازطراحی کرده است. سالن‌های فروش‌گاهی که شاید مهم‌ترین شاخصه‌شان مبل‌مان درون‌شان باشد، مورد مناسبی هستند برای یک طراح مبل‌مان که استعدادهای معماری خود را نیز بسنجد!. این مجموعه‌ی فروش‌گاهی با داشتن چندین سالن مجزا که هر یک مختص یک نوع کالا است، با کانسپت‌های متفاوتی طراحی شده‌اند. نندو سعی کرده که معماری را توسط جدار‌ه‌ها به مبل‌مان متصل کند و به نظر می‌رسد که در این موضوع موفق نیز بوده است. خلوص، هندسه‌ی منتظم و البته شفافیت فضاها در غالب‌ این اتاق‌های فروش‌گاهی دیده می‌شود. طراحان سعی کرده‌اند که این ویژگی‌ها را در جداره‌ی بیرونی فروش‌گاه نیز به نمایش‌ بگذارند که مکعب‌های معلق در جداره‌ها، این نقش را به خوبی ایفا کرده‌اند. 

به نظر می‌رسد که ماهیت موزه‌ای این فضاها بر ماهیت فروش‌گاهی‌شان غلبه پیدا کرده است و شاید همین موضوع جذاب موجب شده که رسانه‌های زیادی در یکی دو روز گذشته به این کار بپردازند.

یک مجموعه‌ی آش‌پزخانه به جای یک بانک قدیمی قرار گرفته و قرار است در آن تکنولوژی و آش‌پزی به هم بپیوندند. طراحان برای این آرمایش‌گاه و کارگاه که در آن بر روی پرینت سه بعدی مواد خوراکی مطالعه می‌کنند، به دنبال عنصری ویژه بودند که بیان‌گر هویت این مجموعه در برخورد اول باشد. تراس کنسول شده‌ای که به نظر کاربرد مشخصی ندارد برای این مقصود در نظر گرفته شده و نرده‌های در هم تنیده و عجیب آن، فعالیت تکنولوژیک کارگاه را فریاد می‌زنند. این مجوعه‌ی ورودی از ترکیب چوب و فلز ساخته شده که علی رغم تلاش طراحان برای عبور هنرمندانه‌ی آن‌ها از میان هم، هیچ‌گونه سنخیتی با هم نیافته‌اند. نرده‌های سه بعدی این تراس با تکنولوژی برش سی‌ان‌سی و روش‌های دیجیتال ساخته شده است. 

نمونه‌کارهای زیادی را با لوله‌های مقوایی دیده‌ایم، اما به نظر می‌رسد که راه برای استفاده‌های متنوع از آن هم‌چنان باز است. طراحان YOD برای بوفه‌ی یک رستوران بدنه‌ای را از لوله‌های مقوایی ساخته‌اند. آن‌ها با الهام از جنگل بامبو و نفوذ نور از میان شاخه‌های بامبو، چند لایه لوله را به روی هم قرار داده و کوتاه و بلند کرده‌اند، با قرار دادن لامپ‌های ال‌ای‌دی درون لوله‌ها نیز قصد تداعی تابیدن نور را داشته‌اند. 

اگرچه برش‌ متنوع مقواها و سایه روشنی که با تابش نور از دورن‌شان ایجاد شده به آن‌ها جذابیت بخشیده‌، اما این بدنه‌ی مقوایی و بی‌نظم در کنار سایر عناصر معمولی این فضا، تافته‌ای جدابافته به نظر می‌رسد.

یکی از کاربردهای اصلی فن‌آوری ساخت دیجیتال استفاده در طراحی داخلی است. قطعاتی که در دست‌گاه‌هایی مانند برش لیزر و در مقیاس انسانی تولید می‌شوند، در فضاهای داخلی ساخت‌مان آسان‌تر به کار می‌روند. آژانس طراحی سرزمین عجایب در طراحی یک کافه، نام یکی از برندهای نوشیدنی را بر دیواره‌ی اصلی آن حک کرده است. آن‌ها طراحی این دیواره را در ترکیب با نام این برند به کار برده و به جای الصاق این نام به زمینه‌ی پشت‌ش، طرحی یک پارچه را ارائه داده‌اند. در طراحی این سطح سه بعدی آن‌ها ساختاری مواج را توسط ورقه‌های چوبی برش داده شده ایجاد کرده‌اند که در تعامل خوبی با نام برند عمل می‌کنند. ساخت چنین آثاری که به تری‌دی‌ساین شهرت دارند به خوبی نمایان‌گر ظرفیت عناصر صفحه‌ای در ساختن احجام سه‌بعدی است، قدرتی که به لطف طراجی و ساخت دیجیتال ممکن شده است.

به‌ترین ادراک از یک فضای معماری چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ آیا برای فهمیدن یک اثر باید آن را از سکنه خالی کرد و سپس با قدم گذاشتن درون بنا آن را به قضاوت نشست؟ کاندیدا هوفر که سال‌هاست به عنوان فردی مطرح در عکاسی فضای داخلی ساخت‌مان‌‌ها شناخته می‌شود، نتیجه‌ی یک سال عکاسی از فضای خالی ابنیه‌ی تاریخی را در موزه‌ی آرمیتاژ به نمایش گذاشته است. او اعتقاد دارد که برای حرف زدن در مورد معماری، باید آن را مستقل از همه چیز بررسی کرد و مانند این مجموعه، معماری خالی را به تماشا نشست.

تصاویر هوفر، ساخت‌مان‌ها را هم‌چون مجسمه‌هایی زیبا به تصویر می‌کشد. ابنیه‌ی تاریخی‌ای که هریک به فراخور اهمیت خود دارای شکوهی خاص هستند. در بعضی تصاویر تنظیمات نور به گونه‌ای است که عکس‌ها به سمت تخت شدن و شباهت به نقاشی پیش می‌روند. این شکوه و زیبایی، سخت به انسان اجازه خواهد داد تا در زنده‌گی روزمره‌ی خود از آن‌ها استفاده کند و به ناچار آن‌ها را به سمت موزه شدن سوق خواهد داد. در ایران خودمان هم کم نداریم ساخت‌مان‌های ارزش‌مند و تاریخی که به موجب شکوه‌مندی  و تجلل، به موزه تبدیل شده و از حس زنده‌گی خالی شده‌اند.