چشم انسان همه چیز را می‌‌بیند و همه چیز را درست هم می‌بیند. چشم در هم‌کاری با مغز اما گاهی به نتایج جالب و البته اشتباهی می‌رسند. تشابهات شکلی عامل اصلی این اشتباه است که غالبا یا به دلیل شباهت دو عتصر در مقیاس‌های مختلف رخ می‌دهد و یا شباهتی که به واسطه‌ی نگاه از پرسپکتیوهای گوناگون اتفاق می‌افتد (+). نقاشی‌های این پست به ظرافت از فریب‌های پرسپکتیوی استفاده کرده‌اند و با دنبال کردن گوشه به گوشه‌ی تصویر قطعا ما را دچار شگفتی می‌کنند.

عنوان نقاشی‌های این سبک را رئالیسم جادویی گذاشته‌اند،‌ آثاری که در آن‌ها همه‌ی عناصر، بازنمایی از واقعیت هستند اما با آرایشی خلاقانه و جدید، که منجر به درکی تازه و شگفت‌آور از واقعیت خواهد شد. نقاشی‌های گونسالوس اگرچه بیش‌تر به دنبال یافت‌های تصویری جدید است، اما به شدت ظرفیت داستان‌پردازی و پرداخت داستانی دارند.

امروزه در هنرهای فضاسازی مفهومی، معماری داخلی و البته معماری، با طراحی فضاها و سازه‌هایی روبه‌رو هستیم که گاهی خیلی زیاد انسان را دچار خطای بصری و اشکال در فهم فضا و پیرامون خود می‌کنند. اصلا در جریان اخیر هنر و معماری در دنیا این یک ارزش به حساب می‌آید. اما آیا این ارزش‌گزاری مربوط به زمان ما و ناشی از جریان‌های پس از مدرنیسم در هنر و معماری‌ست؟

تا پیش از این که بشر دست به ساخت سازه‌های عجیب و توهم‌زای امروزی بزند، خطای دید تنها در هنرهای بصری به عنوان یک پدیده جذاب در قوه بینایی بود. نمونه‌های متعددی از خطاهای بصری طراحی شده در قرون گذشته یعنی در چهارصد سال اخیر هست که نشان از توجه خاص هنرمندان و مردم در طول دوره‌ای طولانی به این پدیده‌ است. در این پست علاوه بر برخی خطاهای بصری طراحی شده امروزی نمونه‌های قدیمی‌تر این نوع طراحی‌ها را نیز با هم می‌بینیم.

گاهی فریب‌هایی در هنرهای معاصر هست که به زعم من فرصت‌های خوبی پیش روی بشر معاصر می‌گذارد. این که ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که مرز بین واقعیت‌های عینی و تصورات و خیالات ذهنی را درنوردیده‌ایم یا خطاهای بصری و فریب‌های گوناگون را شناخته‌ایم، هرچند خطرناک تلقی شود اما در خود دارای یک فرصت است. فرصت کم‌تر اعتماد کردن به واقعیت محسوس.... فرصتی که یا آدمی را به ورطه شکاکیت و توهم می‌کشاند یا اعتماد او را جلب بنیانی محکم‌تر می‌کند.

گروه هنرمندان استرالیاییUrban AU در مدت اقامت خود در برلین یک توهم جانانه را خلق کرده‌اند. آن‌ها با کمک نورپردازی و ایجاد یک سطح مه غلیظ بر سطح یک استخر، توهم یک استخر پر از آب را در یک استخر خالی برای مخاطب فراهم آورده‌اند.

جهان فانتزی، جهان فرار از واقعیت، تصوری که به خصوص با ورود به عصر تلویزیون، انیمیشن و سینما به یکی از وجوه جداناپذیر هنر و فرهنگ تبدیل شده است، بستر مهیایی برای جولان ذهن و توهم -و نه خیال- است. تفاوت‌های میان توهم نهفته در جهان فانتزی با خیال شاید نتوان به راحتی برشمرد اما شاید در تعبیری کوتاه توهم را خیال بدون بنیان و اصل حقیقی دانستن مشکل را تا حد قابل قبولی حل کند. جهان فانتزی به جای آن که روح انسان را به افق‌های بالاتر بکشاند در سردرگمی ناشی از شکستن تمام قالب‌های عینی رها می‌کند. در جهان فانتزی ما با غیرقابل فهمی غیرقابل اتکا روبه‌رو هستیم که در اصل خود با اندیشه‌هایی غیر ذات‌گرایانه در ارتباط است.

با این وجود خلق فضاهای فانتزی در یک استودیوی محدود و کاملا عینی بدون بهره‌برداری از تکنیک‌های تصویری و دیجیتال، از آن حیث که ابتکار و پشت‌کار هنرمندی را نشان می‌دهد دیدنی خواهد بود. لی جین‌یانگ هنرمند کانسپچوال اهل کره‌جنوبی تصورات فانتزی ذهن خود را در فضاهای محدود (مختلف است؛ غالبا در حدود یک اتاق ۳ در ۴) یک به یک ساخته است و با عکاسی از آن‌ها دنیای ذهن خویش را شکل داده است. او این مجموعه را «بخشی از قلب، خاطره و رویاها» معرفی کرده است.