با وفات ماندلا سایت‌ها و جریان‌های متعددی به طراحی‌ روی آوردند و نام او را به زبان تصویر و تصویرسازی زنده کردند. برخی به طعنه و طنز اما بیش‌تر به احترام و یادآوری. مجموعه زیر را جمع مناسبی از این حرکت دیدم که به احترام ماندلا و یک عمر تلاش‌ش در راه هدف‌های انسانی و آزادی‌خواهانه او منتشر می‌کنم. 

واقعه یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ بی‌شک یکی از مهم‌ترین و البته به زعم من بعد از انقلاب اسلامی ایران مهم‌ترین واقعه بعد از جنگ‌های جهانی اروپایی بود. حداقل از حیث تاثیراتی که این واقعه بر دنیای معاصر گذاشت باید اذعان کنیم که حتی همه‌ی ادعاها و تحقیقاتی که سعی در اثبات برنامه‌ریزی از پیش این واقعه دارد هیچ‌کدام بزرگی و تاثیرگذاری آن را منکر نمی‌شوند.

بعد از تخریب شدن برج‌های مشهور تجارت جهانی، سیاست‌گذاران امریکایی تصمیم به ساخت موزه و یادمان ملی واقعه یازده سپتامبر بر محل این حادثه کردند که اگرچه هنوز به بهره‌برداری نرسیده اما به واسطه‌ی کیفیت طراحی فوق‌العاده خاص خود از مراحل آغازین احداث مورد توجه رسانه‌های طراحی و هنر قرارگرفته است. یادمان از دو حفره‌ی بزرگ دو خلا وسیع در نسبت پلانی مشابهی با دو برج تجارت جهانی در بخشی از زمین دو برج تشکیل شده‌است که در کنار برج جدید تجارت جهانی طراحی دانیل لیبسکیند در بخش دیگری از زمین مورد نظر با ایجاد پارادوکسی قوی خودنمایی می کنند. برجی بلند و کشیده در مقابل حفره‌ای عمیق و گودالی که با پمپاژ آب مداوم بر روی لبه‌های آن گردابی همیشه‌گی را ایجاد می‌کند.

این روزها از ایران قربانی تروریسم در سطح شهر و با بنرهای موقتی و استندهایی با ظرفیت بیان محدود سخن زیاد می‌شنویم! اما هیچ وقت یک کار ماندگار و پرابهت و در ابعاد جهانی انجام نمی‌دهیم تا تروریسم واقعی را به جهان نشان دهیم.

قبل از این هم پلی را در یانون‌دیزاین دیده بودیم که ایجاد شکافی در میان آب رودخانه سعی کرده‌بود تا به فلسفه‌ی نام‌گذاری‌ش نزدیک باشد. نام آن پل، پل موسی بود! اما در پل موسی با یک ایده نوآورانه فن‌آورانه روبه‌رو نبودیم و تنها به مدد ساخت خوب و پیچیده یک شکاف کامل در میان یک رودخانه ایجاد شده بود. (هرچند اصلا کار راحتی نیست)

اما در یادبود واسلاو هاول با فن‌آوری روبه‌جلویی مواجه هستیم که به آب اجازه می‌دهد در عین حرکت و حفظ سیالیت و ایجاد حسی غریب برای مخاطب خیلی حساب شده طغیان بکند و در واقع آن را کنترل می‌کنند. اسلاو هاول یکی از آن غربی‌هایی‌ست که در دوران کمونیسم در مقابل جریان کمونیستی به نفع جریان لیبرالی غربی ایستادگی می‌کند و حالا برای یادبود او، طراح سنکل اقدام به ساخت مسیری ۷۵ متری (معادل عمر ۷۵ ساله هاول و به معنای ۷۵ سال مقاومت و ایستادگی !!!) با عرض ۵ متر و عمق ۲ متر، به صورت مستقل و مقاوم در برابر جریان شدید آب کرده است که در مقابل آپارتمان مسکونی هاول از اسکله جدا می‌شود و با حفظ جهت جرکت خود و ایستادگی در برابر جریان آب تعریف می‌شود. برای رسیدن به آن لازم است از قایق استفاده کنید تا از اسکله به داخل فضای یادمان دست پیدا کنید. و ....

برای قهرمان‌های خودمان، برای نکوداشت بزرگان مقاومت‌ و ایثار -که به حق مردان ایستادگی بودند نه به مدد رسانه و پول و ...- چه کرده‌ایم؟

گروه معماری TEN به درخواست مسئوولان امر، تصمیم گرفتند برای یادبود صدوپنجاهمین سال‌گرد نبرد معروف پوئبلا که در اون سربازان مکزیکی، در پنجم می ۱۸۶۲ متجاوزین فرانسوی رو شکست می دن و از مکزیک بیرون می‌کنن، سایت اون نبرد رو به صورت منظرسازی متفاوتی طراحی کنن.

در این طراحی علاوه بر طراحی نمادین دو جبهه جنگ در سایت با استفاده از فراز و نشیب‌های حساب شده سعی در القای این تقابل کردند و با ترکیب هدف‌مند شبکه‌ی درختان با بستر طراحی شده به طور نمادین حضور سربازان خودشون رو در اون جنگ پاس‌داشتند...... نفس این مساله یعنی طراحی منظر و لنداسکیپ به عنوان یادبود یک مساله مورد توجه من قرار داره

بی دلیل مترادف ذهن ما شده که تا صحبت از یادبود و یادمانه به یاد مجسمه هایی بزرگ و پراحساس و غالبا پر انرژی بیافتیم و اصلا یک سایت معماری رو به عنوان یاد یک موضوع نتونیم بپذیریم در حالی که سایت های منظرسازی معماری به واسطه حضور و استفاده کار از اون‌ها به مراتب می‌تونن بهتر و بیشتر و اثرگذارتر معرف و یاد یک مساله ی تاریخی یا یک رخ‌داد فرهنگی اجتماعی باشند.