زندگی مسابقه نیست!
زندگی مسابقه نیست!
نقدی بر صحبت‌های دکتر افشار نادری در برنامه‌ی نقش مسابقات در پیش‌برد معماری
یانون‌دیزاین - سیدامیر حسینی (کارشناس معماری؛ دانشگاه علم و صنعت)
———-
حول و حوش 19 دی ماه سال گذشته بود که برنامه‌ای را مجله‌ی همشهری معماری تدارک دیده بود که موضوع خیلی جذابی داشت و برعکس خیلی از همایش‌ها و سمینارهای عقیم دیگر به نظر می‌رسید بوی دادخواهی و تغییر و تحول می‌داد. مراسم با سخنرانی کاملا اتفاقی و برنامه‌ریزی نشده‌ی دکتر کامران افشار نادری شروع شد در واقع به خاطر حضور اتفاقی ایشان در مراسم قرار شد مطلبی را هم ایشان به عنوان مقدمه در مورد موضوع سمینار طی 5-6 دقیقه ارائه بدهند. تصمیم گرفتم تا با بهانه کردن صحبت‌های آن موقع ایشان مسابقات معماری را به مثابه‌ی ابزاری برای اعتلای جمعی معماری معرفی کنم و نه میدان ارزش‌گذاری بر تلاش‌های فردی‌مان...
"زندگی هم مسابقه است. مسابقه برای بقا، مسابقه برای کسب موقعیت بهتر مالی و شغلی و قص علی هذا ..." (نقل به مضمون صحبت‌های دکتر در سمینار) حتی کار به جایی کشید که استاد پای نحوه‌ی خلقت انسان را هم وسط کشیدند و برای این گزاره که "زندگی از آغاز مسابقه است." از مسابقه‌ی اسپرم‌ها برای رسیدن به تخمک‌ها هم صحبت کردند "و به این معنا زندگی از همان اول با مسابقه شروع می‌شود." از این‌ها که بگذریم همه‌ی این‌ها که نقل به مضمون کردم را استاد گفتند تا به موضوع جلسه برسند جایی که (باز هم نقل به مضمون): "مسابقات معماری مثل یک GPS هستند و موقعیت ما را نسبت به بقیه‌ی معماران در کشور نشان می‌دهند ... "
نمی‌دانم تا چه حد می‌شود به صحبت‌های استاد ایراد وارد کرد، اما به نظر من مسابقه صرفا یک بهانه، محرک و آن‌طور که من دوست دارم ببینم، ابزاری است برای اعتلای معماری کشور... جایی که قرار است معماران و اندیش‌مندان یک جامعه، یک ملت یا هر چیز دیگری دور هم جمع شوند و برای پاسخ دادن به سوال طرح‌شده هم‌اندیشی کنند. اصلا معتقد نیستم که مسابقه، واقعا مسابقه است بلکه بیشتر فکر می‌کنم در پس همه‌ی این تلاش‌های فردی و تک‌روی معماران شرکت‌کننده، جمعیت شرکت‌کنندگان و اگر آثار و نتایج ارایه شده خوب و وسیع منتشر شوند جامعه‌ی معماری با خیل عظیمی از افکار و ایده‌های جدید مواجه خواهد شد.
حالا این مسابقه در هر "موضوع"،" قالب" و یا " مقیاس" هم باشد مهم نیست چرا که فرضا در مقیاسی کوچک با موضوع طراحی یک بنای مشخص جمع ما (یعنی شرکت‌کنندگان و داوران) تلاش می‌کنیم تا بهترین پاسخ به مساله‌‌ی طراحی و موقعیت مشخص شکل گرفته را پیدا (و نه انتخاب!) کنیم.
و اگر حالا موضوع مفهومی باشد (مثل مسابقه‌ی جایزه‌ی میرمیران) آن وقت ما (شرکت‌کنندگان و داوران) دست به خلق مفاهیم نو یا حداقل ایجاد تصویر و مابه‌ازای کالبدیِ مفهومی خواهیم زد که طرح شده است. در واقع این بار مسابقه تلاشی است جمعی میان ما معماران برای این که گره ای باز کنیم، گاهی تصویر و مابه‌ازای تفکری را با هم بیافرینیم و ...