درباره عکاسی / سوزان سانتاگ
شنبه, ۹ آذر ۱۳۹۲، ۰۸:۳۳ ب.ظ
مرجان رنجبر: کتاب «درباره‌ی عکاسی» نوشته‌ی سوزان سانتاگ مجموعه‌ای از مقالات است که به بیان نظرات نویسنده در مورد تاریخ و نقش عکاسی در جوامع کاپیتالیستی می‌پردازد. برای رسیدن به منظور، سانتاگ به مثال‌هایی از عکاسی مدرن می‌پردازد. در این کتاب او نگاهی نو به عکاسی ارائه می‌دهد و در بخش‌های مختلف کتاب سوال‌های متعددی پیش روی خواننده قرار می‌دهد تا ذهن او را با موضوع درگیر و او را تا پایان بحث همراه خود کند و گام به گام به مقصد برساند؛ یعنی چیستی عکس!
در بخش آغازین کتاب "در غار افلاطون"؛ وی نظریه‌های جالبی درباره‌ی آموزش چگونه‌گی دیدن عکس ارائه می‌دهد. او معتقد است عکس‌ها با آموزش یک رمزگان بصری جدید، انگاره‌های‌مان در مورد آن‌چه که ارزش نگاه کردن دارد و آن‌چه را که حق داریم به آن نگاه کنیم تغییر و گسترش می‌دهند. از نظر او «عکس‌ها در حکم نوعی دستور زبان، و از آن مهم‌تر، نوعی اخلاق دیدن می‌باشند.»
غیر از مقوله‌‌ی عکس و عکاسی، سانتاگ به کارکرد دوربین نیز می‌پردازد. در بخش «جهان تصویر» به این نکته اشاره می‌کند که دوربین هم درد است و هم درمان؛ وسیله‌ای برای از آن خود کردن واقعیت، و وسیله‌ای برای کهنه و مهجور کردن آن. او معتقد است دوربین نیز مانند ماشین به عنوان نوعی سلاح شکاری به فروش می‌رسد و برای تائید این گفته‌ی خود، نمونه‌ای از یک فیلم سینمایی که دست‌مایه اصلی آن قتل توسط یک دوربین عکاسی است می‌آورد!
مجید اخگر مترجم این کتاب اعتقاد دارد ویژگی مهم کتاب «درباره عکاسی» این است که مولف آن یعنی سانتاگ یک متخصص عکاسی نیست و بر این اساس به خوبی توانسته است از بیرون و از زاویه‌ی دید یک جامعه‌شناس و جریان‌شناس فرهنگی، از ره‌گذر رسانه (medium) عکاسی، به دلالت‌های عام پدیده‌ای چون عکاسی و حتی بازخوانی بخشی از تاریخ آمریکا بپردازد.
مجید اخگر مترجم این کتاب اعتقاد دارد ویژگی مهم کتاب «درباره عکاسی» این است که مولف آن یعنی سانتاگ یک متخصص عکاسی نیست و بر این اساس به خوبی توانسته است از بیرون و از زاویه‌ی دید یک جامعه‌شناس و جریان‌شناس فرهنگی، از ره‌گذر رسانه (medium) عکاسی، به دلالت‌های عام پدیده‌ای چون عکاسی و حتی بازخوانی بخشی از تاریخ آمریکا بپردازد.
او هم‌چنین می‌گوید: «نقدی که سانتاگ مطرح می‌کند، در عین این‌که درک زیبایی‌شناختی دارد، با نوعی حساسیت اجتماعی و اخلاقی، مرتبط است.» اخگر در توضیح بیشتر روش نقد سانتاگ می‌نویسد: «سانتاگ مباحث را از اوایل قرن ۲۰ که چشم‌انداز و دیدگاهی خوش‌بینانه نسبت به آمریکا و آینده‌اش وجود داشته شروع می‌کند، چرا که این دیدگاه و چشم‌انداز تاثیر بسیاری بر کار عکاسان این زمان در آمریکا گذاشته است. در ادامه سیر تاریخی در کتاب نشان داده می‌شود که این دیدگاه تا زمان نوشته شدن کتاب و فضایی که پس از جنگ جهانی دوم در آمریکا حاکم شد، چه تحولاتی از سر گذرانده و چگونه آن نگاه خوش‌بینانه اولیه به یک نگاه تیره و تار و بدبینانه تبدیل می‌شود. سانتاگ این رویدادها را از مجرای عکاسی که در عین حال پیوند ارگانیکی با شرایط تاریخی آمریکا دارد، نگاه می‌کند.
این کتاب در سال ۱۹۷۷ برنده جایزه ملی کتاب امریکا در حوزه نقد شد. کتاب «درباره عکاسی» توسط موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر و با همکاری حرفه هنرمند منتشر شده است؛ کتابی در قطع وزیری در ۲۴۰ صفحه و مشتمل بر تصاویر متعدد عکاسی از عکاسان مطرح جهان.
