فن دولد مجموعه‌ عکسی را درمورد برج‌های خنک‌کننده‌ی متروکه از سراسر اروپا جمع‌آوری کرده است. تصاویر او از اماکنی گرفته شده‌ که تامین‌کننده‌ی مصارف روزانه‌ی ما هستند اما در عین حال کم‌تر کسی آن‌ها را دیده است. این غول‌های بتنی که زمانی حجم زیادی از آب را خنک می‌کرده‌اند اکنون بی‌استفاده و ساکت رها شده‌اند و عکاس، سردی درون آن‌ها را از طریق عکس‌های‌ش به ما منتقل می‌کند. به دلیل ماهیت صنعتی و های‌تک این فضاها، تصاویر این مجموعه حال و هوای فوتوریستی نیز به خود گرفته‌اند. 

مِسنِر نام اولین کوه‌نوردی است که هر ۱۴ قله‌ی بالای هشت هزار متر دنیا را فتح کرده است. در شهر تیرول ایتالیا و در ارتفاعات کوه کونپلاتز،‌موزه‌ای بنا شده به نام این کوه‌نورد که علاوه بر نمایش تاریخ‌چه و افتخارات کوه‌نوردی، بستری فراهم کرده برای ارتباطی هدایت شده و هدف‌مند با طبیعت کوه‌ستانی. معماران زاها حدید سه دری‌چه‌ی بتنی را به سوی سه قله‌ی معروف منطقه گشوده‌اند. دری‌چه‌هایی که چشم‌اندازی فوق‌العاده به طبیعت بکر اطراف دارند و یکی از آن‌ها با داشتن کنسولی بلند، امکان جلوتر رفتن از مرز کوه و دیدی پانوراما را به کاربر داده است. به دلیل سرمای زیاد این منطقه از ایتالیا، جداره‌های این موزه‌ی بتنی ضخامتی از ۴۰ تا ۷۰ سانت دارند و با قرار دادن موزه در لایه‌ای از خاک، شرایط گرمایشی را به‌بود بخشیده‌اند. این موزه که به تازه‌گی افتتاح شده، از اجرایی بسیار مناسب برخوردار است، قابلیتی که اگر نبود احتمالا بسیاری از طرح‌های حدید را در واقعیت نمی‌دیدم.

گاهی با یک عنصر ساده اما فکر شده، می‌توان به کلی کیفیت فضایی را تغییر داد. برای مثال نور و رنگ از ابزارهای کارآمدی هستند که خیلی وقت‌ها به ابن کار می‌آیند. مثلا وقتی می‌خواهیم از نور برای ایجاد کیفیتی خاص استفاده کنیم، خیلی وقت‌ها به سراغ لامپ‌ها و تجهیزات الکتریکی می‌رویم. گاهی راه‌های ساده‌ و کم هزینه‌تری هم برای این کار هست. استودیو اتاق یازده در پروژه‌ای واقع در خلیج الویک در منطقه‌ی تاسمانی، با ایجاد دیواری شیشه‌ای و عظیم، دیدی متفاوت به خط ساحلی ایجاد کرده که یادآور حالت خاص آسمان به هنگام غروب است.

ترکیب طبیعت و معماری با وجود آن‌که مطلوب خیلی از آدم‌های عصر ماست اما اصلا کار راحتی نیست. کم‌تر معماران موفقی وجود دارند که بتوانند طبیعت را با تمام حس و حال و ارزش‌هایی که دارد به درون معماری بیاورند و یا معماری را آن‌قدر نزدیک طبیعت کنند که نه تنها تحمیلی بر طبیعت نباشد بلکه خود بستر بروز طبیعت خداوندی باشد...

معماران ووترونگ ناگیا به طور ویژه‌ای این توانایی را از خود نشان داده‌اند. تاکنون نیز در یانون‌دیزاین کارهای متفاوتی از این استودیوی ویتنامی دیده‌ایم + + و در هر کاری نیز این روحیه تلفیق هنرمندانه طبیعت و معماری وجود دارد. معماران ووترونگ ناگیا در یکی دیگر از کارهای خود با ساخت خانه‌ای در محله‌ای مسکونی روبه‌رو بودند که تنها ۲۵ صدم درصد عرصه محله را فضای سبز پوشانده بود. آن‌ها تصمیم گرفتند که طبیعت را به محله برگردانند برای همین صورت مساله جدیدی تعریف کردند که در ذیل آن خانه نه برای ساکنین بلکه برای درختان طراحی می‌شد‍! نتیجه از این فکر هم جذاب‌تر است. آن‌ها با ساخت چند جعبه‌ی عظیم بتنی -که هر کدام یک دو فضای خانه را در خود دارند- در کنار هم و کاشت درختانی بزرگ بر روی هر جعبه هم الگویی متفاوت از یک خانه را ارائه دادند و هم به واقع درختانی آواره را در خانه‌ای همیشگی ساکن کردند.  مفاهیم درون و بیرون ، پایین و بالا، طبیعت و انسان‌ساخت همه در خانه درختان ووترونگ ناگیا به گونه‌ای متحول شده‌اند

اگر اهل کوهستان و مسافرت‌های پیاده بلند مدت باشید حتما گاهی به ذهن‌تان خطور کرده که چگونه می‌شود در فضای وحشی کوهستان تابلوهای راه‌نمایی نصب کرد تا راه‌نابلدها و مبتدی‌ها هم بتوانند راه خود را پیدا کنند. معمولا هرازچندگاهی در کوهستان‌های پرتردد هم با سنگ‌هایی رنگ شده یا نوشته‌هایی اسپری شده بر سطوح صخره‌ها مواجه می‌شویم که ثمره اصلاحات فعالان حقوق بشری ! و اهالی دل هستند.

فلش‌های بتنی ۲۰ متری طرح زیر باقی‌مانده‌های سال‌های نخستین پرواز بشر هستند. آن‌ سال‌ها راه‌نمایی خلبان‌های نخستین در میانه‌ی آسمان بدون سیستم‌های مخابراتی پیچیده امروزی به هیچ نحو ممکن نبود. امکان این هم نبود که خلبان مدام هواپیما را بنشاند و از زارع و عابر و مسافر راه بپرسد. لاجرم ایستگاه‌هایی این چنین در فواصل معینی در خاک سرزمینی امریکا ایجاد شد که علاوه بر ارائه خدماتی برای پرواز با بستر فلش مانند خود راه‌نمای خلبان‌ها بودند.

طرح این فلش‌ها را برای آدرس دهی در دل دشت‌ها و کوهستان‌ها مناسب دیدم. طرحی که با گذر زمان و گردش ایام هم تخریب نشود و ماندگاری داشته باشد.

شرکت طراح این سازه با ارائه طرحی ساده و جذاب ساخت این گونه سوله‌های کوچک بتنی را بسیار آسان کرده است به طوری که مثلا در بحران‌ها و طرح‌های امدادی یا مثلا در جنگ‌ها و ایجاد واحدهای صحرایی می‌تواند خیلی زیاد به کار بیاید. این شرکت انگلیسی تنها از شما می‌خواهد بر روی سطحی بادی که با لایه‌ای از سیمان و ریزدانه پوشانده شده است تنها آب بپاشید! ساختمانی تنها با آب و هوا!

کاربرد اکسپوز متریال‌هایی نظیر بتن اصلا به آن سادگی که در پروژه‌های مشهور دنیا می‌بینیم نیست! به شخصه در پروژه‌ای که اخیرا در دست اجرا داشتیم فهمیدم بخش زیادی از نگاه آرمان‌گرایانه‌ام -که ناشی از دیدن نمونه‌های متعدد اجرای تمیز و خوب در دنیاست- را باید بگذارم آرام آرام در پس به دست آوردن توانایی و تجربه‌ی زیاد تا پخته‌تر شود. به کاربردن بتن در نقشی که بتواند بدون نیاز به پوشش نهایی در معماری حاضر شود نیاز به تجربه‌ و هماهنگی زیاد در ساخت دارد.  

اگرچه امروز در نظام آموزشی ایران هنوز چالش طراحی پلان و حل مساله معماری در دو بعد جای‌گاه ویژه دارد و نسل استادان سالخورده دانشگاهی -به واسطه دوری از فضای حرفه معماری و ناآشنایی با روند رشد معماری در دنیای روز- هنوز فهم نکرده‌اند که سازنده معماری جزئیات اجرایی و پروفایل‌ها هستند, اما اگر کسی تنها مدتی اندک در بازار کار معماری حضور داشته باشد و کمی هم با روند حاکم بر معماری دنیا آشنا باشد درمی‌یابد که طراحی پلان و حل کردن روابط فضایی و عمل‌کردی به واقع مساله مهمی در معماری نیست. 

آن‌چه معماری‌های باهویت و نامی امروز دنیا را می سازد پرداخت حساب شده و دقیق اجزا و هماهنگی آن‌هاست. به مراتب مهم‌تر از حل روابط پلانی, رسیدن به مدولارهای ساختی جواب‌گو و شکل دهنده به کالبد معماری مورد نظر ماست. مثلا در معماری این خانه خوزه ماریا ساوز با طراحی مدولی ساده و ایجاد تمام دیوارها و حائل‌های فضایی به وسیله این مدول, یک معماری متفاوت با هویتی ویژه ارائه داده است.

هر متریالی حال و هوای خودش را دارد. و اصلا همین شناخت حال و هوای متریال‌های گوناگون‌ یکی از مهم‌ترین دلایل توفیق اثر هنری بسیاری از هنرمندان مشهور هنرهای تجسمی است. این که چگونه در بهترین وجه و به مناسب‌ترین حالت ویژگی‌ خاصی را از متریالی خاص در بیان حرفی مشخص یا انتقال حسی خاص به کار ببریم، در غالب هنرها و به خصوص در مجسمه‌سازی و معماری از اهمیت بالایی برخوردار است. اما استخراج حسی متفاوت یا بیانی متضاد با واقعیت یک متریال با استفاده از خود آن متریال کار چندان ساده‌ای نیست.

حتی تا پیش از ره‌یافت‌های معماران بزرگ اواخر عصر مدرن و بزرگان هنر صنعتی در سده اخیر که توانستند روش‌های رام کردن و فرم‌پردازی بتن را به جهان معرفی کنند، کسی تصور نمی‌کرد با چنین ماده صلبی بتوان سطوح منحنی و فرم‌های پیچیده ساخت. مثلا شما هیچ‌وقت از بتن به عنوان یک ماده سخت و صلب انتظار رفتاری پارچه‌ای ندارید! و حتی انتقال حس یک کاغذ یا پارچه! استودیو معماری سوئیسی L3P در تلاشی در طراحی جداره غرفه‌ای در یک نمایش‌گاه سعی کرده تا در کنار تجربه نوع جدیدی از به کار صفحه‌های فایبرگلاس بتنی در نما -که ممکن‌ است در صنعت ساختمان آینده نیز ورود جدی و متفاوتی داشته باشد- این حس را انتقال بدهد.