در طراحی موزه‌های جنگ یا به تعبیر ما در ایران موزه دفاع یا دست‌آوردهای نظامی مهم‌تر از نمایش یک سری دست‌آورد، چگونه نمایش‌دادن آن‌هاست. این که دست‌آورد بتواند با همان روحیه‌ی قوی‌ای که در میدان عمل دارد برای مخاطب نقش بازی کند کار حساسی‌ست که از هر چیدمانی برنمی‌آید. ما معمولا در کشورمان عادت داریم به چیدمان‌های بی‌هنر و فضاهای بی‌هویت که مثل روغن ریخته نذر امام زاده دفاع مقدس‌مان کنیم. حالا که در آستانه هفته دفاع مقدس هستیم به نظرم آمد دیدن چنین چیدمان و پروژه‌ای خالی از لطف نباشد.

موزه جنگ سلطنتی بریتانیا برای توسعه خود، یک افزوده قدرت‌مند به بنای قدیمی خود را، توسط معماران مشهور فاستر و شرکا در ۲۰۱۰ طراحی و تا ۲۰۱۴ پیاده‌سازی کرده است. فضا آتریومی قوی در امتداد سازه سنتی‌ست که با چیدمانی پرقدرت از سلاح‌ها و ادوات هوایی نظامی پرشده است. توجه عمیق به کنترل نور آسمان بر روی اشیای موزه‌ای، قاب‌بندی‌های خلاقانه و حرکت حساب شده مخاطب در ترازهای ارتفاعی از نکات قوت چیدمان پیاده شده است.

چند روزی هست که فستیوال نور لومیر در لندن آغاز شده و تا فردا هم ادامه خواهد داشت. این فستیوال شبانه میزبان ۳۰ اثر هنری نوری است که در ۳۰ نقطه‌ی مهم شهر اجرا می‌شوند. نکته‌ی جالب در برگزاری این فستویال اجرای آن توسط یک شرکت مستقل است که به طور تخصصی اجرای چنین مراسماتی با محوریت آثار هنری را انجام می‌دهد. به غیر از چند اثر خاص که مجسمه‌هایی نورانی بودند،‌ بیش‌تر این آثار به سمت نورپردازی متحرک و حتی ویدیو مپینگ رفته‌اند. در این بین اینستالیشن‌های مفهومی و بعضی مبل‌مان شهری به شکل دیگری خودنمایی می‌کنند. تاریکی شب حس و حال این اشیا را تغییر داده و لطفات نور فضا را تا حدی رویایی می‌کند.

سوای از ظرفیت‌های هنری‌ای که اجسام نورانی در خود دارند، بد نیست کمی به تغییراتی که این عنصر عجیب در زندگی شهری ما داده است فکر کنیم. شهرهای بزرگ ام‌روزی گاهی شب و خاموشی را اصلا تجربه نمی‌کنند.

« شما این‌جا هستید! ». این شعار یک مجموعه از زیورآلات است که قسمتی از نقشه‌های شهری را بر روی آن تراشیده‌اند. این مجموعه در دو قالب انگشتر و گردن‌بند تولید شده که تنها شبکه‌ی راه‌ها را بر روی خود حفظ کرده و توده‌های ساخت‌مانی از آن خارج شده است. نقشه‌های شهری به دلیل روابط منطقی میان مسیرها به هندسه‌ای خاص می‌رسد که هنرمند از آن به عنوان بافت محصولات‌ش استفاده کرده است. تالیا ساری به صورت توامان از ساخت دیجیتال و هنر دست بهره برده و انگشترهایی به اندازه‌ی یک بند انگشت و نقشه‌هایی مربعی شکل را ساخته است.

جای این سوال باقی است که چرا در چند سال اخیر تعداد محصولات این‌چنینی بالا رفته است؟ مثلا پیراهن‌هایی که بر آن نام یک شهر نقش بسته و افراد می‌خواهند به دیگران ثابت کنند که این شهر مال آن‌هاست. بازیابی ظاهری هویت شاید یکی از انگیره‌های این تلاش است. به خصوص آیا در مورد این طرح و طراح اسرائیلی آن می‌توان نقش اثبات هویت جعلی و غصبی را از انگیره‌های محتمل دانست؟

کار با بادکنک‌های سفید، سبک خاص پتیلون در اینستالیشن‌هایی است که بیش‌تر در فضاهای متروکه اجرا می‌کند. «قلب تپنده» اولین اینستالیشن او در فضای عمومی است که درون بازاری در مرکز لندن اجرا شده است. در این پروژه، ۱۰۰ هزار بادکنک سفید‌رنگ در مسیری ۵۴ متری بر بالای سر مردم نصب شده و در پی انتقال پیامی به مراجعان این بازار قرن نوزدهمی است. چارلز پتیرون با نورپردازی حساب شده درون این بادکنک‌ها سعی در شبیه‌سازی پمپاژ خون در رگ‌ها داشته است تا با بیانی تمثیلی، این بازار را به عنوان قلب شهر معرفی کند. پوشش نیمه شفاف بادکنک‌ها کم و زیاد شدن نور را به خوبی نشان می‌دهد اما به نظر می‌رسد انتخاب آن برای بیان این مفهوم، صرفا مربوط به سبک همیشه‌گی هنرمند بوده است. این بادکنک‌ها به خاطر شباهت فرمی به ابرهای کارتونی، برای بیننده‌گان طبقه‌ی پایین هم‌چون ابرهای فانتزی نیز جلوه می‌کنند.

اینستالیشن‌هایی با این کیفیت و ابعاد، ظرفیت خیلی بیش‌تری برای انتقال مفاهیم دارند تا نصب پلاکارد و بنر و کارهای دم دستی و حساب نشده‌ی این‌چنینی، و کشور ما با داشتن روی‌دادها و مناسبت‌های مهم فراوان در تاریخ خود جای زیادی برای کار در این زمینه دارد.

آکادمی سلطنتی هنر لندن با هم‌راهی یک شرکت سرامیک‌سازی، اینستالیشنی هدف‌مند را در مقابل ساخت‌مان‌ش اجرا کرده است. قرار است منطقه‌ی بورلینگتون لندن، مثل سال‌های گذشته‌اش تغییرات کارکردی و ظاهری زیادی را تجربه و جمعیت بیش‌تری را به خود جذب کند. اینستالیشن «تپه‌ی غیرمنتظره» وظیفه دارد آماده‌گی ذهنی این تغییر را با ایجاد فضایی جمعی و کنتراست بالا نسبت به بستر طرح ایجاد کند. طراحان ترکیه‌ای با ایده‌ی رسیدن از الگو‌های دوبعدی مثلثی به حجم و فضایی سه بعدی و با الهام از مقرنس‌های اسلامی مبل‌مانی شهری را خلق کرده‌اند که آن را از یک اینستالیشن مجسمه‌وار خارج می‌کند.

بسیاری از نقاشی دیواری‌‌هایی که در شهر تهران می‌بینید اثر مهدی قدیان‌لوست که نقاشی‌های فراواقعی یا سوررئال می‌کشد. نقاشی‌های دیواری در روندی که پس از انقلاب طی کرده‌اند،‌ از تصاویر واقعی شخصیت‌های مهم، به سمت تصاویر انتزاعی در سال‌های اخیر تغییر ماهیت داده‌اند. این عامل مهم به علاوه‌ی خلاقیت و تفاوت موجود در کارهای قدیان‌لو باعث بیش‌تر دیده شدن نقاشی‌های او شده است. تصاویری که در این پست می‌بینید،‌ مجموعه‌ای است به نام «ادراک» که به تازه‌گی در گالری هاوارد گریفین لندن به نمایش درآمده‌اند. هنرمند در غالب آثار فضایی آرام، خالص، با رنگ‌هایی سرد را به تصویر کشیده است. ترکیب شدن شخصیت‌های انسانی در ترکیب با احجام خالص اقلیدسی، به دور از هر خیابان و فضاهای آشنا برای انسان، تصاویری انتزاعی را آفریده است. استفاده از این اشکال و احجام اما در خود حال و هوای شهر را دارد که شاید تحت تاثیر کارهای سال‌های اخیر هنرمند بر دیواره های شهری باشد. 

سوای چیزی که خود هنرمند از آثارش می‌گوید یا ما برداشت می‌کنیم، نظر رسانه‌های کشور میزبان نیز درمورد این مجموعه جالب توجه است. بعضی از آن‌ها از جمله سایت گالری، اصرار زیادی دارند که تلاش قدیان‌لو را، بیانی انتزاعی از خلسه‌گون و نزار بودن شرایط اجتماعی و سیاسی ایران بدانند. نگاهی که به لطف دروغ‌گویی این رسانه‌ها، مخاطبان غربی از راه دور به ایران پیدا کرده‌اند.

غرفه صلح طراحی آتلیه زاندل کریستا ، یک تیوب پر از هوای بزرگ است که به صورتی دو قوسی در ترکیب با یک پوسته‌ی PVC تشکیل یک فضای مسقف شفاف داده است؛ چیزی که به تعبیر طراحان مفاهیم اصلی صلح نظیر نظم و هارمونی، سکوت، خلوص، سادگی، شادی و .... را در خود دارد. صرف نظر از این که واقعا طرح دارای چنین خواصی هست یا نه، ترکیب دو نوع سازه‌ی غشایی دو قوسی شفاف و سازه متکی بر هوا در این طرح به ساخت یک فضای مسقف متفاوت نمایش‌گاهی منجر شده است که در نوع خود دیدنی‌ست.