راز مونالیزا / کربستین کربن و ورا هسلینگر
شنبه, ۱۳ ارديبهشت ۱۳۹۳، ۰۸:۴۷ ب.ظ
تابلوی مشهور مونالیزا اثر لئوناردو داوینچی نقاشی شهیر رنسانس ایتالیا، علاوه بر آن که گران‌ترین اثر هنری جهان است، یکی از بحث برانگیزترین آثار نقاشی در تاریخ هنر نیز هست. تا مدت‌ها مشهور بود که داوینچی یتیم این تابلو را به صورت تصویر ذهنی خود از مادرش ترسیم کرده‌است. نظریه‌های دیگری این تابلو را به معشوقه و یا شخصی رازآمیز در زندگی او نسبت می‌دادند و گاهی حتی رمزگشایان صحبت از رازی می‌کردند که در پس خنده ملیح موضوع اثر حدس زده می‌شد. بعدها گفته شد این تابلو پرتره‌ای از همسر یکی از آشنایان لئوناردو بوده و به صورت یک سفارش هنری به او داده شده است.
اما حالا پژوهش‌گران آلمانی کریستین کربن و ورا هسلینگر با پژوهشی تازه رازی عجیب را از این تابلو گشوده‌اند که اگرچه خود تصور می‌کنند نشان از یکی دیگر از ابداعات لئوناردو دارد اما به نظر می‌رسد بیشتر پایان بخش داستان‌سرایی‌های متعدد در مورد این تابلوست و کم‌تر استنادی به نوآوری‌های لئوناردو دارد.
شاید اگر اهل هنر باشید بدانید که مونالیزا در جهان یک‌گانه نیست. به جز تابلوی مشهور مونالیزا در لوور -که به تابلوی اصل مشهور است- چند کپی دیگر از مونالیزا در جهان وجود دارد که یکی از مشهورترین آن‌ها مونالیزا در پرادو اسپانیاست که به لحاظ اصالت به همان کارگاه داوینچی و همان سال‌ها تعلق دارد. پژوهش‌گران با تجزیه و ترکیب این کپی از مونالیزا و مونالیزای اصل دریافته‌اند که ترکیب این دو تابلو به گونه‌ای یک تصویر سه بعدی از مونالیزا می‌سازد و این را حمل بر ابتکار داوینچی در قرن ۱۶ میلادی مبنی بر تولید اولین تابلوی سه بعدی جهان دانسته‌اند. اما این نتیجه بیشتر نشان‌دهنده آن است که این دو تابلو در آن واحد و در کنار هم از روی یک سوژه‌ی عینی و در کارگاه داوینچی و البته با ناظری که طبیعتا کمی تغییر مکان داده است تا بتواند بوم خود را جاسازی کند! ترسیم شده است. یعنی داوینچی و یکی از شاگردان‌ش به طور هم زمان از مدل تابلو نقاشی کرده‌اند. مونالیزایی که حالا با داشتن یک مدل عینی و واقعی دیگر کم‌تر پذیرای افسانه‌سرایی‌های تاریخ‌نویسان هنر خواهد بود.
