مرکز آموزشی بیاتوجاسینتو کاستاندا نمونه موفق یک طراحی هویت‌دار و هویت‌بخش از یک مرکز آموزشی است. تصور کنید کودکان شما مدت ۱۲ سال کم‌تر بیش‌تر می‌خواهند نیمی از روزهای سال خود را در یک فضا بگذرانند. آیا این فضا بر شخصیت آن‌ها تاثیرگذار نیست؟ آیا اگر این فضا خیلی ساده و بدون هیچ گوشه و رمزی و بدون امکان کشف‌های مکرر باشد خیلی زود به دل‌زدگی در کودکان ما و عادی شدن دنیا برای آن‌ها منجر نمی‌شود؟ اتفاقا درست در زمانی که روحیه کشف و شهود کودک فعال‌تر از همیشه است! یا حتی در مصالح و کیفیت ساخت تصور کنید کودکانی که هر روز با جداره‌های سیمانی ناهنجار یا سطوح سنگی وسیع صیقلی کثیف روبه‌رو شوند. و این رویارویی را در خاطره ۱۲ سال ضرب کنید تا ببینید ما چه کودکانی را تربیت می کنیم!؟

معماران مونرابل در طراحی این مرکز آموزشی در والنسیای اسپانیا در کنار پاسخ‌گویی به چالش‌های متعدد سایت پرتراکم و شیب‌دار پروژه، حواس‌شان بوده است که دارند مدرسه و مهدکودک می‌سازند. و به این ترتیب در طراحی پلان‌ها و گوشه‌های رمزآمیز در روابط پلانی و کاربرد خاص و هویت‌دار متریال در سطوح معماری آن سعی کرده‌اند تا یک فرصت پرورشی را برای یک عمر در ساختمان مدرسه مستقر کنند.

معمار ژاپنی، کنگو کوما در یکی از آخرین پروژه‌هایی  که در ماه‌های اخیر ارائه داده، این مدرسه‌ی ابتدایی را با ترکیبی هوش‌مندانه از سنت‌های معماری ژاپنی و ره‌یافته‌های فن‌آورانه معاصر در شمال غربی توکیو طراحی کرده و ساخته است. ساختار اصلی مدرسه ابتدایی دانشگاه تیکیو از یک ردیف ۱۲ تایی کلاس درس تشکیل شده است که در برابر ردیفی از فضاهای تراس دار نیمه‌باز شکل گرفته است. مانند برخی تجربه‌های پیشین کوما، بنای سه طبقه مدرسه با شبکه‌ای از الوارهای از چوب درخت سرو با ریتمی مشخص پوشش داده شده است که در سنت ژاپنی به عناصر عمودی و افقی این شبکه به ترتیب  «رنجی» و «یاماتوباری» نام گرفته اند. ترکیب شبکه‌ی فلزی تشکیل دهنده‌ی سقف با همین سطوح چوبی عمده نوآوری استودیوی کوما در استفاده از متریال‌های معاصر در این بناست.

دغدغه‌ی طراحی فضاهای آموزشی در ایران هر روز برام مهم‌تر می شه؛ چرا که هر روز تیپ‌سازی‌های فاقد ارزش معمارانه و خالی از ارزش‌ها و ویژگی‌های فضایی مجتمع‌های آموزشی وزارت آموزش پرورش که مثل قارچ تحت عناوین مدرسه‌سازی و خیرین مدرسه‌ساز در حال تکثیر هستند مقابل چشمم در شهرهای مختلف کشور دیده می‌شه.

ما انتظار فردایی روشن داریم و این انتظار حقه، اما این چنین فردایی تنها و تنها از دل مسیری درست محقق می‌شه. فرزندان امروز ما که آینده رو خواهند ساخت اگر امروز از دل فضاها و تربیت و آموزشی متناسب با اون آینده روشن بلند شدند اون وقت می‌شه آینده روشن رو قابل تحقق دونست..... امروز در فضاهای آموزشی‌مون هم مانند خانه‌هامون به حداقل‌های کالبدی بسنده کرده ایم و همین که یک بنا و چند اتاق قابل تصور به عنوان کلاس درس ساختیم فکر می‌کنیم رسالت خودمون رو در مورد مدرسه سازی به انجام رسوندیم....

تا زمانی که طراحی مدرسه‌ها بر اساس الگوهای تیپ اون هم به سطحی ترین وضع ممکن توسط دفاتر فنی وزارت‌ آموزش پرورش در  شهرهای مختلف انجام می شه و کار رو به مثابه کاری اداری و دفتری می‌پندارن به هیچ وجه می‌شه انتظار نوآوری‌ها و فضاهایی با ارزش‌های معمارانه مانند طرح مجموعه آموزشی زیر در چارترا داشت؟