با وجود مصالح نوین ام‌روزی که تولید و اجرای سریع‌تری هم دارند آجر هنوز جای‌گاه خاص خود را در صنعت ساخت حفظ کرده است. استحصال فراگیرتر آن از خاک، اجرای ساده‌تر و آشنایی بناهای سراسر دنیا با آن، و هم‌چنین ظرافتی که می‌توان از کار با این مدول کوچک به دست آورد از جمله علل زنده بودن این مصالح سنتی است.

بنیاد ویندربرگر در بینال ۲۰۱۶ خود، از میان ۶۰۰ گزینه‌ی آجری از سرتاسر دنیا ۵۰ ساخت‌مان را کاندید جایزه‌ی خود کرده که تعدادی از آن‌ها را در این پست خواهیم دید. بیش از هرچیزی استفاده‌ از آجر برای خلق فرم‌های پیچیده‌، زاویه‌دار و غیرخطی در این آثار جلب توجه می‌کند و البته در مواردی استفاده‌ی بهینه از آن برای افزایش کیفیت معماری در مناطق محروم. در این میان اثر فرانک گری هم به گونه‌ای دیگر جالب توجه است. به نظر می‌رسد که او این بار آجر را برای پوشاندن ساخت‌مان مچاله‌ شده‌اش انتخاب کرده داده است!

شهر لس‌آنجلس به عنوان یکی از کاندیدهای میزبانی المپیک تابستانی ۲۰۲۴، هویت بصری و گرافیک محیطی پیش‌نهادی خود را با طرح‌هایی از ساتچی نمایش داده است. در لوگو و آیکون‌هایی که برای هر رشته‌ی ورزشی طراحی شده، خطوط دو رنگ سیاه و سفیدِ کنار هم، به عنوان عنصری مشترک وجود دارند. این خطوط که الهام گرفته از هندسه پرچم ایالات متحده است، در لوگو به صورت خط‌های شکسته و در آیکون‌ها به شکل خطوط منحنی دیده می‌شوند. این خطوط در واقع یک صفحه هستند که برای شبیه شدن به نوع حرکت در هر رشته‌ی ورزشی، پیچشی خاص می‌گیردند و البته احتمالا با زیاد شدن تعداد آیکون‌ها، طرح‌ها به تکرار بیافتند و هویت مستقل خود را از دست بدهند.

معمولا در طراحی هویت بصری، امکان تبدیل شدن عناصر گرافکی به عناصر معماری و در واقع امتداد بصری در شهر در نظر گرفته می‌شود. چیزی که در المپیک لندن به خوبی رعایت شده بود و در این‌جا به دلیل فرم غیر خطی عناصر گرافیکی به سختی محقق خواهد شد.

هرچند حماقت و زیبایی‌شناسی جریان طراحی پارامتریک گاهی آزاردهنده می‌شود اما ساخت و پیچیده‌گی‌های دیجیتالی آن در برخی از این آثار چنان جالب توجه‌اند که سخت می‌شود از کنارشان به راحتی گذشت. حالا در کم‌تر از یک ماه (۱ روز کم‌تر!) دوباره مارک فورنس یعنی طراح پیش‌رو گروه THEVERYMANY خود را به یانون‌دیزاین رسانده است! این بار با یک پاویون خودایستا با ساخت قابل توجه و پیچیده.

فورنس با طراحی یک سازه‌ی خوداتکای پوسته‌ای متشکل از ۷۲۱ ورقه برش و خم خورده آلومینیومی و بیش از ۱۴ هزار اتصال نقطه‌ای،  یک فضای بازی متفاوت با چندین رنگ جذاب و طیفی خاص در پارکی در کانادا ساخته است. اسنادسازی دیچیتال طرح و سندهای نهایی که به منظور ساخت در محل تدوین شده‌اند از دیگر جذابیت‌های این اثر متفاوت هستند

ساختمان‌های علوم نوعی دانش‌سراهای عمومی هستند که با هدف انتقال ساده دانش به مردم و عموم جامعه ساخته و اداره می‌شوند. برای همین روی‌کرد فرم‌پردازی شایع در معماری این گونه بناها روی‌کردی پاپ است. طراحان با استفاده از فرم‌های الهام‌بخش علمی با ابعاد بزرگ‌تر به سراغ حل چالش فرم‌پردازی این گونه بناها می‌روند. فرم‌های کیهانی، زیراتمی، سازه‌های نوین و .... از شایع‌ترین این نمادها هستند. این میان یک ساخت خوب و شناخت درست مصالح ساختمانی و ترکیب‌های آن‌ها شاید بتواند تا حدودی این نگاه پاپ را تعدیل کند.

طراحان آرک‌ویو با انتخاب فرمی نمادین برای طراحی یک مرکز علوم اما با استفاده از فلز پوشش نداده شده و ترکیب پرکنتراست آن با یک گنبد کروی سفید رنگ در مرکز بنا تلاش داشته‌اند تا در عین نمادین و علمی بودن ساختمان برای مردم نوعی آیکون قابل قبول معمارانه برای شهر به ارمغان بیاورند.

 معماران ژاپنیِ تاکشی هوزاکا که تخصص خاصی در کار کردن با بتن و طراحی نورگیرهای خلاقانه دارند، این بار خانه‌ای مسکونی را در سه طبقه طراحی کرده‌اند که در نگاه اول تشخیص طبقات آن دشوار است. ابن گروه به کمک تونایی‌ای که تیم مهندسی در قالب‌بندی بتن‌ با فرم‌های خاص داشته، توانسته است که کف طبفات را با فرم منحنی ایجاد کند و به همه‌ی طبفات نور غیر مستقیم  برساند. با این شیوه حریم بصری ویژه‌ای هم برای هر طبقه ایجاد شده است. این طرح اگرچه دید به بیرون را در حالت عادی از ساکنان می‌گیرد، اما به خاطر بدنه‌ی تمام شفاف آن فضای دنجی را برای نشستن و تماشای منظره‌ی بیرون آفریده است.

کاربرد اکسپوز متریال‌هایی نظیر بتن اصلا به آن سادگی که در پروژه‌های مشهور دنیا می‌بینیم نیست! به شخصه در پروژه‌ای که اخیرا در دست اجرا داشتیم فهمیدم بخش زیادی از نگاه آرمان‌گرایانه‌ام -که ناشی از دیدن نمونه‌های متعدد اجرای تمیز و خوب در دنیاست- را باید بگذارم آرام آرام در پس به دست آوردن توانایی و تجربه‌ی زیاد تا پخته‌تر شود. به کاربردن بتن در نقشی که بتواند بدون نیاز به پوشش نهایی در معماری حاضر شود نیاز به تجربه‌ و هماهنگی زیاد در ساخت دارد.  

تاثیر برخی معماری‌ها و فضاها در مقیاس معماری با تاثیر مواد مخدر یا مشروبات الکلی در مقیاس مواد غذایی برابری می‌کنه؛ درست مانند برخی فیلم‌ها و تصاویر که در مقیاس بصری خاصیتی مستی‌آوری و خلسه آور دارند.

معمارهای بادی که با نورپردازی‌هایی به رنگ‌های خاص و با غلظت رنگ‌هایی حساب شده ابتدا در آثار معمار مشهور هندی انیش کاپور (درباره انیش کاپور بیشتر بخوانید) و حالا توسط دیگران داره گسترش پیدا می‌کنه به زعم من چنین خاصیت‌هایی دارند؛ فضاهایی خلسه‌آور و گیج‌کننده که آرامش بصری رو نه با اغتشاش که با انحناهای حساب‌شده در هم رفته و با رنگ‌های شارپ خاصی به هم می‌زنن و مکانی اوهامی ایجاد می کنن.

 بعد از پنج‌سال بخش هنر اسلامی موزه لوور بلاخره دوباره بازگشایی شد. اما این بار با سازه‌ای نوآورانه و سبک و با نمودی متفاوت و به شدت پارادوکسیکال با بستر مجموعه لوور و به ظاهر بی‌ربط نسبت به محتواش یعنی هنر اسلامی!

به هر تقدیر سبکی و نوآوری سازه ای  و نورگذر بودن پوشش کار قابل توجهه.