اخیرا در مرور معماری‌های سایت‌های باستانی نمونه‌های جالب و شورانگیزی از معماری می‌بینم. معماری‌هایی خلاصه و هم‌ساز با بافت باستانی و قدیمی. معماری منظر این گونه سایت‌‌ها، معمولا ترکیبی خوب از تنوع متریال معماری و تنوع‌های فضایی ست که به مدد بهره‌برداری از ظرفیت‌های کم‌تر دیده شده ترکیب متریال‌ها به دست آمده اند. توفیق این طراحی‌ها در ایجاد کم‌ترین عوارض مصنوعی و حفظ اصالت‌های سایت در عین پاسخ‌گویی به نیازهای عمل‌کردی و هویتی میراثی است. 

وقتی طراحی یک سایت بزرگ در معماری در دستور کار طراح قرار می‌گیرد، خیلی وقت‌ها عواملی نظیر قیمت زمین، مشکلات ساخت و ساز، مدیریت کارگاه، آینده‌نگری و از همه -به زعم من- مهم‌تر، فرهنگ موجب آن می‌شوند که سودای ساختن هرچه بیشتر وجود داشته باشد. ساختن هرچه بیشتر عموما با عدم اختصاص عرصه‌ی زمین به شهر و نوعی تفکر شخصی‌سازی ویژه هم‌راه است.

متاسفانه در ایران این نگاه نه تنها در مالکان خصوصی زمین که در ساخت‌وساز بخش دولتی هم حاکم است. چه بسیار اداراتی که با وجود عرصه زیاد فضای سبز و باز تنها به بهانه‌هایی نظیر امنیت و .... محدوده‌ی اداره خود را حصارکشی کرده اند و عملا با قدرتی عجیب خود را از مردم و شهر جدا کرده‌اند؛ تقریبا همه ادارات و سیستم‌های دولتی ما!

در طراحی در سایت‌های باستان‌شناسی نوعی ترس از دخل و تصرف نامربوط در سایت معمولا به دست‌روی‌دست گذاشتن و طراحی نکردن منجر می‌شه که به نوعی پاک‌کردن صورت مساله‌ی طراحیه. به شخصه در روزهای اخیر چند سایت باستان‌شناسانه‌ رو دیدم که دچار همین معضل بودند. در حالی که اتفاقا منظرسازی چنین سایت‌هایی به دلیل مراجع تخصصی و توریستی و استفاده مدام از سایت امری ضروریه. منظرسازی خوب در سایت‌های باستان‌شناسانه رو چنین کار‌هایی می دونم. منظرسازی‌هایی که به جای افزودن عوارض و توده‌هایی جدید بر بستر تنها به تغییر شکل بستر زمین به قدر حاجت و رفع نیاز بسنده می‌کنن و محصول کار چیزی شبیه پلانیمتری‌های باستان‌شناسانه ست.

در این کار علاوه بر این ارزش طراحانه در ساخت هم با ساخت خشک و تمیز از قطعات سنگ بستر روبه‌رو هستیم که ارزش کار رو دوچندان می‌کنه

یکی دیگه از معیارها و راه‌برد‌های مطرح در معماری و طراحی سبز توجه به پوشش سایت معماریه، به طوری که بیش‌ترین استفاده از منایع خداداد تجدیدپذیر داشته باشه و کم‌ترین بار مصرف انرژی رو تحمیل کنه. این دو مهم با پوشش گیاهی به اندازه و حساب‌شده رخ می ده، به طوری که گیاهان با مصرف آب کم و مقاوم با تنوعی فصلی و با نظر به کاربری های متفاوت دیگر کاشته می شن.
این راه‌برد مهم به خوبی در معماری مسکونی سنتی خود ما هم وجود داشته و باغ‌چه‌های خانه‌های ایرانی، باغ‌هایی حساب‌شده و با کاربری‌های متعدد و ارزش‌مند بودند.