این خانه در ساحل کالیفرنیا، به شدت بوی معماری شرقی و ایرانی می‌دهد. جانسون مارک لی معمار بنا، برای مقابله با چالش کشیدگی نامناسب بنا در جهت عمود بر ساحل، از ترکیب طاق‌بندی‌های پی‌در‌پی استفاده کرده است. با این تمهید علاوه بر تداوم جهت بنا، دریا را تا اتاق‌های انتهایی نیز کشانده است. چالش دوم معمار قوانین الزامی ارتفاع از بستر بوده است که خود منجر به خلق نیم‌طبقاتی در سطوح مختلف گردید. به علاوه که اجرای مناسب، دقت در انتخاب مصالح، خلاقیت فرمی و قدرت طاق، منجر به خلق فضاهایی شدیداً زنده و متنوع در عین سادگی شده است. ایوان عمیق رو به دریا، ایجاد حیاط داخلی(میان‌سرا) و تعبیه ورودی در آن، وجوه شباهت دیگری است با معماری ایرانی. صد البته که این اشارات می‌تواند کاملا اتفاقی باشد، اما نشانه‌ای است بر استعداد خارق‌العاده‌ی هندسه معماری ایرانی در تطابق با زندگی امروزی، اگر باورش کنیم.

گاهی قابلیت‌های شگفت‌انگیزی را از بامبوها می‌بینیم. به خصوص زمانی که معماری مانند این طراحان ویتنامی انواع استفاده از بامبو را در یک بنا نشان دهد. طراحان وترونگ نیا با استفاده از دو نوع بامبوی متفاوت، آن‌ها را به عنوان عناصر گوناگون سازه‌ای و در فرم‌های متفاوت به کار برده‌اند تا نشان دهند این مصالح ارزان می‌تواند به تنهایی یک سالن کنفرانس به این ابعاد را بسازد. نکته‌ی جالب و خاص این بنا داشتن طاق و قوس‌هایی است که با انعطاف زیادِ این عناصر خطی ایجاد شده‌اند. قوس‌هایی که این بار در فضای بالای خود هم امتداد می‌یابند و به دلیل پر نبودن سازه از مصالح، دیده شده و اهمیت فرمی می‌یابند. اگرچه نورپردازی شبانه‌ی این سالن جلوه‌ی زیبایی به همه‌ی اجزای‌ش می‌دهد، اما این شلوغی و خطوط زیادش در خاموشی روز، با ایجاد سایه و تاریکی کمی آن را مخوف می‌کند.

هرچند حماقت و زیبایی‌شناسی جریان طراحی پارامتریک گاهی آزاردهنده می‌شود اما ساخت و پیچیده‌گی‌های دیجیتالی آن در برخی از این آثار چنان جالب توجه‌اند که سخت می‌شود از کنارشان به راحتی گذشت. حالا در کم‌تر از یک ماه (۱ روز کم‌تر!) دوباره مارک فورنس یعنی طراح پیش‌رو گروه THEVERYMANY خود را به یانون‌دیزاین رسانده است! این بار با یک پاویون خودایستا با ساخت قابل توجه و پیچیده.

فورنس با طراحی یک سازه‌ی خوداتکای پوسته‌ای متشکل از ۷۲۱ ورقه برش و خم خورده آلومینیومی و بیش از ۱۴ هزار اتصال نقطه‌ای،  یک فضای بازی متفاوت با چندین رنگ جذاب و طیفی خاص در پارکی در کانادا ساخته است. اسنادسازی دیچیتال طرح و سندهای نهایی که به منظور ساخت در محل تدوین شده‌اند از دیگر جذابیت‌های این اثر متفاوت هستند

ما مهد خاک و آب و آتش، مهد معماری فخیم آجری، موطن رفیع‌ترین بناهای آجری دنیا هستیم! با این وضعیت آیا درست است که چنین توسعه‌ی شکوه‌مندی بر آجرچینی و ساخت‌مایه‌های آجری در جایی به غیر از ایران و به دست هنرمندان و متخصصانی جز ایرانی‌ها رخ بدهد!؟ بله. طبعا هم همین است. مادامی که کناری نشسته‌ایم و تنها بلدیم از شکوه گذشته با افتخار یاد کنیم حرکت خاصی رخ نمی‌دهد.... کاش روزی لازم نبود برای جام‌جم تمنا از بی‌گانه می‌کردیم.

در حاشیه‌ی فستیوال معماری در بارسلونا، تیمی دانش‌جویی با عنوان الگوی ۱۳، ابتدا با استفاده از پلاگین ساده و معروف نرم‌افزار راینو یعنی rhinovault و سپس با به‌کارگیری روش سنتی آجرچینی اما این‌بار برای شکل دادن پوسته‌ای نامتقارن و متفاوت اقدام به این آجرچینی متهورانه با عنوان آرمان‌‌شهر آجری کرده‌اند. طراحی و اجرا عالی‌ست و افق‌های روشنی را از به‌کارگیری مصالح بومی در اقلیم‌های خاکی با خود به ارمغان دارد. به کارگیری مصالح بومی و سنتی برای طراحی‌هایی کمی تا قسمتی سنتی !

معمار بنگلادشی، کاشف محبوب، با طراحی هزارتویی آجری به عنوان پلان و ترکیب طاق‌های آجری و خالی‌های حیاط‌های آجری، ساختمان آجری مرکز خیریه دوستی را ساخته است. همه چیز از آجر و در هم‌نشینی دل‌نشینی با طببیعت و آسمان و بوم.... حتما می‌دانید که آجر و خاک تقریبا در معماری تمام مناطق دنیا نقش به سزایی دارند و حتی در اروپای قرون گذشته نیز ساخت معماری با آجر بسیار متداول بوده است. اگرچه هرچه به مناطق گرم‌سیرتر می‌رویم شیوع کاربرد این مصالح دوست‌داشتی هم بیش‌تر می‌شود.

شاید این فکر کمی خام به نظر برسد اما به زعم من در معماری امروز، کاربرد خوب آجر یعنی کاربرد متناسب و با دقت آن به تتهایی می‌تواند هویت لازم برای شکل گرفتن یک ساخت معماری مناسب را فراهم کند. ساختی که در عین تناسب با برخی مولفه‌های روحی روانی مصرف کننده‌ها، مورد توجه رسانه‌های معماری نیز قرار گیرد.

یزدی‌بندی‌های ایرانی یکی از ارکان معماری سنتی ما هستند که اگرچه تزئیناتی به حساب میان اما رفتارهای سازه‌ای هم داشتند. یزدی‌بندی‌ها عبارتند از هندسه‌هایی پیچیده که سطوح ساده داخلی طاق‌ها رو به تقسیم‌بندی‌های کوچک‌تر تا چشمه طاق‌ می‌رسوندن و با برهشتگی‌های حساب‌شده از سادگی و یک‌نواختی فضای داخل می‌کاستند و شاید تاثیرات خوبی هم بر انعکاس‌های صوتی و نوری در فضای زیر طاق داشتند.

با دیدن این طرح شگفت‌آور استودیو هرزوگ و دمورن برای آسمانه مجموعه کنوانسیون در بازل سوئیس ناخودآگاه یزدی‌بندی‌های ایرانی مقابل چشم آدم میاد. چه میراثی که داریم و چه اقتباس‌ها که می تونستیم و می تونیم داعیه‌دار اون‌ها در معماری امروز باشیم و حیف .......

مصلی تهران؛ نمونه امروزین معماری اسلامی؟

یانون‌دیزاین - صائب کفایتی (دانش‌جوی کارشناس معماری؛ دانش‌گاه هنر)
———-

نویسنده در این یادداشت به تقارن برگزاری آزمایشی نماز جمعه تهران، به معرفی و بررسی برخی ویژگی‌های معماری مصلی تهران می‌پردازد و پس از بیان ویژگی‌های متعدد، به دلیل حضور قدرت‌مند موتیف‌های معماری اسلامی و برگرفته از سنت معماری جهان اسلام در طرح معماری مصلی تهران و با نظر به فن‌آوری‌های امروزین ساخت در مصلی تهران، معماری مصلی تهران را به عنوان نمونه‌ی کاملی از معماری اسلامی معاصر معرفی می‌نماید؛ ادعایی که بسیار جای بحث و بررسی فراوان دارد. به راستی آیا می‌توان طرح معماری مصلی تهران را نمونه کامل معماری معاصر اسلامی دانست؟ یانون‌دیزاین از شما می‌خواهد که به بهانه‌ی این تقارن زمانی و به بهانه‌ی این یادداشت که به معرفی طرح مذکور می‌پردازد پیرامون این پرسش با هم حرف بزنیم.

بگذارین امروز که هنوز چیزی از تولد عیسی مسیح (ع) نگذشته، دو پست مسیحی مرتبط با پرسشی مهم با هم ببینیم:

مسیحیت و دین مسیحی بعد از انتشار اولیه‌ش در شرق اروپا، سه چهار قرنی رو در مظلومیت توسعه پیدا کرد و بعد کم کم با رسمی شدن در بخشی از قاره اروپا به صورت رکنی از ارکان جامعه اروپایی دراومد که با انحراف آرام آرام‌ش در اواخر قرون میانه به جایی رسید که نقطه اصلی انتقاد و انقلاب رنسانی شد و در عصر روشن‌گری با صراحت تمام از همه‌ی مزایا و حقوق و جای‌گاه‌ش در تمدن غرب خلع شد. در این سده ها، سنت‌های گوناگون هنری و معماری به خدمت بیان معارف مسیحی آمدند و سبک‌های گوناگون هنر و معماری در تاریخ اروپا هر کدوم نقطه کمال بروز و ظهور خودشون رو در کالبد کلیساهایی مربوط به دوران خودشون تجربه کردند.

با انتقال بخشی از میراث و تمدن اروپایی به امریکا، با وجود حضور قدرت‌مند انتقادات و اندیشه‌های عصر مدرن در امریکا و اروپا، انگیزه‌هایی هنوز برای احیای سبک‌ها و سنت‌های معماری و هنر قرون میانه و دوران سنت غربی در قاره جدید وجود داشت و اتفاقا اون چنان این انگیزه ها قدرت‌مند بود که امروزه هنوز بیش‌ترین بناهای موجود از یکی دو قرن اخیر در امریکا به سیاق سبک‌های تاریخی غربی و اصطلاحا به سبک‌های نیورومانسک، نیوگوتیک، نیوباروک، نیو .... هستند.

ریچارد سیلور در عکاسی‌های پانوراماش از کلیساهای نیویورک ضمن اثبات این حرف ما رو با نمودی کامل از معماری سنتی کلیساها در سیر تاریخی مغرب زمین روبه‌رو می کنه. این تصاویر رو ببینین تا در پست بعد یک پرسش مهم رو مطرح کنیم.

یکی از کارهای نوآورانه و متفاوتی که در نمایش‌گاه Interieur 2012 عرضه شد، دلانی از نور بود. اما این بار نه به صورتی عادی.

طراح این اثر با تنظیم دقیق منبع های نور و انحراف حساب‌شده‌ی اون‌ها توسط آینه‌ها و منشورهایی تنظیم شده، طوری طراحی کرده که شعا‌ع‌های نور در تداخل با یک‌دیگه تشکیل طاق‌هایی نوری رو در فواصل یکسان بدن.

به این ترتیب یک دالان از نور داریم که به وسیله‌ی طاق‌هایی نوری آسمانه اون تعریف شده. انحراف نورها به گونه‌ایه که انگار نور داره حرکتی منحنی روی فرم قوسی گوتیگ می کنه و خب این چنین ایده‌ای بسیار نوآورانه و قابل توجهه

این پست هم در کنار دالان نور ژاپنی که همین امروز گذاشتم، به منزله چراغونی این عید شریف، یعنی میلاد پیامبر مهربان در مقابل مومنان و شدید در مقابل بدعت‌گذاران، حضرت مسیح پسر مریم (س) در این منزل‌گاه مجازی باشه