به پیش‌نهاد خوب دوست بزرگ‌وارم صادق لطفی‌زاده از این به بعد بخش جدیدی در یانون‌دیزاین خواهیم داشت که در آن به معرفی کتب ویژه‌ی طراحی و هنر می‌پردازیم. البته کتبی که کم‌تر شاید دیده‌شده‌اند و کم‌تر خوانده شده‌اند و البته بد نیست خوانده شوند. 

چراغ این خانه را هم برای اولین بار خود صادق عزیز روشن کرده است و در اولین پست از بخش معرفی کتاب به معرفی خلاصه و جذاب کتاب متفاوت محمدحسین نیرومند با عنوان «فیل آبی برای ایده‌یابی» پرداخته است. امیدوارم پس از خواندن این معرفی کوتاه انگیزه لازم را برای تهیه و مطالعه این کتاب پیدا کنید و با بخش معرفی کتاب یانون‌دیزاین هم‌راه شوید.

صادق لطفی‌زاده: شک ندارم چالش با این کتاب برای اهل هنر، از عنوان روی جلد شروع می‌شود: "دستورالعمل‌های فیل آبی برای ایده‌یابی". به همین جهت بد ندیدم این یادداشت را با متنی که خود نویسنده در انتهای کتاب آورده شروع کنم:

"از هم اکنون برخی از واکنش‌ها در قبال موضوع کتاب حاضر را پیش‌بینی می‌کنم!
گروهی یافتن ایده در هنر را نوعی الهام شهودی می‌دانند پس با صراحت با چارچوب‌های مستند این کتاب مخالفت خواهند کرد. علی رغم این مخالفت، پیشاپیش به آ‌ن‌ها احترام می‌گذرام. چون خود نیز به این الهام شهودی در برخی موارد باور دارم.
گروهی هیچ‌گونه قاعده‌مندی را برای هنر جائز نمی‌دانند. از نگاه آن‌ها این‌گونه کتاب‌ها ارزش خواندن ندارند. متاسفانه در دوره پست مدرنیسم باید این گونه نظرها را تحمل کرد!
گروهی دیگر قضاوت منصفانه‌ای خواهند داشت و از این‌که به‌کارگیری این اصول در نهایت به قالبی شدن آثار منجر خواهد شد نگران هستند. 
گروهی از دانشجویان هم این کتاب را کمک درسی و حل المسائل تلقی خواهند‌کرد!
آخرین گروه همان‌هایی هستند که به آن‌ها دل بسته‌ام؛ آستین بالا خواهند زد و در این راه صعب مرا هم‌راهی خواهند کرد. این گروه باور دارند که این قواعد تنها در بخش کوچکی از دنیای هنر کاربرد دارد، دنیایی که علی‌رغم کوچکی‌اش،بسیار وسیع و غیر قابل تصور است..."

خیلی از ما به دلایل مختلف، اغلب ایده قابل قبولی برای کارهای گرافیکی به ذهن‌مان نمی‌رسد. خیلی‌ها فکر می‌کنند که خلاقیت و ذهن شکوفا عطیه‌ای الهی هست که به عده معدودی داده‌شده و به عده‌ای نه. از همین روی، باب خلاقیت را برای خودشان مختومه فرض می‌کنند و به این باور می‌رسند که آدم‌های خلاقی نیستند. 

برخلاف این نوع نگاه، استاد حسین نیرومند -نویسنده کتاب- بر این اعتقاد است که از طریق مجموعه‌ای از روش‌ها و دستورالعمل‌ها تا حدود زیادی می‌شود به فرایند ایده‌یابی دست پیدا کرد. وی از طریق دسته‌بندی انواع ایده‌ها در شانزده روش به این مهم دست پیدا کرده است.

فصل اول کتاب، آشنایی با برخی مفاهیم و کلماتی‌ست که مانوس شدن با آن‌ها به فهم بهتر فصل‌های بعدی کتاب کمک زیادی می‌کند.

برخلاف برخی از کتاب‌های تالیف شده در حوزه هنر، این کتاب دارای ارجاعات مناسب بصری درباره محتوای خودش است به گونه‌ای که  تداعی اکثر مثال‌های درون متن به ذهن مخاطب سپرده نمی‌شود. هم‌چنین بعد از شرح و توضیح روش‌ها، در فصل آخر آثار مهم هنرمندان در این شانزده روش مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نکته‌ای که نویسنده بر روی آن تاکید می‌کند این است : تنها راه برای موفقیت در به‌کارگیری این اصول، ذهنی‌کردن آن‌هاست.

آن‌چه در این کتاب مشهود است تلاش و کوشش عظیم نویسنده در قاعده‌مند کردن مسائل حوزه ایده‌یابی است (تلاشی که شاید مخالفینی هم داشته باشد که در بالا به آن اشاره شد) علی‌رغم این ساختار، متن کتاب ابدا خسته کننده ،خشک و ماشینی نیست. شوخی‌های نمکین در میان کار و شیوه نگارشی نویسنده کتاب را خواندنی کرده است. این کتاب صرفا برای ایده‌یابی‌ست و نه چیز دیگر. مسائلی مانند ترکیب‌بندی، لی‌اوت، زیبایی‌شناسی و .. مواردی نیست که این کتاب بخواهد به آن‌ها پاسخ دهد.

هر چند تمرکز کتاب بر ایده‌یابی در عرصه گرافیک و کاریکاتور است اما تا حد زیادی می‌تواند کمک حال افرادی باشد که در حیطه جمیع هنرهای تجسمی مشغول به کار هستند. قطعا بی‌تفاوتی به این کتاب از دو حیث می‌تواند خطرناک باشد:

- اگر طرح چنین مطالبی در حوزه هنر رهیافت درستی باشد پس با نخواندن آن سر خط‌های جدیدی را از دست داده‌ایم.

- اگر هم گمان می‌کنیم این نوع مسائل می‌تواند شروع یک بحران و انحراف در عرصه هنری باشد، باید زودتر جلوی آن را گرفت. پس در هر دو صورت چاره‌ای جز خواندن این کتاب نیست!

------------

پی‌نوشت: آدرس فروشگاه هم به این قرار است:

خیابان کارگر جنوبی، نبش خیابان شهید نظری، کمی به سمت داخل خیابان شهید نظری دری هست که خیلی حس دعوت کنندگی ندارد و اصلا کلی ترسناک هم هست. بعد از ورودی، روی دیوار روبرو نوشته شده: "آسانسور پاگرد طبقه اول"..پله ها را دنبال کنید تا برسید به انتشارات میردشتی. به آسانسور هم نیازی نیست!