حتما شما هم احساس ناامنی ناشی از تعدد تبلیغات شهری را در شهرهای بزرگ کشور به ویژه تهران بزرگ خوب درک کرده‌اید. انگار از زمین و آسمان شما را محاصره کرده باشند.

شهرداری تهران در اقدامی درست و اصولی ده روزی تمام بنرهای تبلیغاتی شهر تهران را خالی کرد و همه را به آثار هنری اختصاص داد. بنرهایی سفید که به نحوه‌های مختلف - و گاهی نه چندان مناسب - روی هر کدام یک یا چند اثر هنری نقش بسته بود. فارغ از نقدهای مختلفی که به این کار شد، از نصب غیراصولی آثار تا ابعاد تا حتی برخی به ایرانی نبودن برخی آثار نقد داشتند و ..... به زعم ما حرکت شهرداری تهران در این حجم وسیع بی‌نهایت تقدیرپذیر بود. شهروندان برای ده روز توانستند نفس بکشند و حتی تهران زیبا را تجربه کنند! بس که تبلیغات تجاری تمام چشم و ذهن ما را در سرتاسر روز پر کرده است. اتفاقا آشنایی با هنر جهان در کنار میراث عظیم هنر ایران نیز کار ارزش‌مندی بود که در این کمپین رخ داد. 

دمیتری ماکسیکوف، تصاویری فراواقعی با زمینه‌ی علمی تخیلی ساخته است. تصاویر او گاه با اغراق در ابعاد، گاه با قرار دادن اشیا در موقعیت‌های نامعمول و گاهی با خلق موجوداتی جدید ساخته می‌شوند. وقتی واقعیات بدین‌گونه تغییر کنند، می‌توانند دست‌مایه‌ی  طنز شوند، یا شاید القای ترس از وقوع شرایطی غیرمعمول را موجب شوند و در مواردی نیز تنها ذهنیات و تخیلات هنرمند را نمایش دهند. اگرچه گاهی این تفکرات و تصاویر فراواقع گرا صرفا به منظور فرار از واقعیات روزمره و خلق تجربیاتی جدید است، اما نقش آن را در آفرینش آثار مهم هنری و حتی ابداعات بشر نمی توان نادیده گرفت. بسیاری از آثار مطرح هنری از یک جرقه یا یک تصویر آغاز شده اند. پیش از این نیز تصویرسازی‌های سورئال را در یانون دیزاین دیده بودیم. (+)(+)

حسین سخا به رحمت خدا رفت....

پست قبلی «ما می‌توانیم» را که دیدید و با حسین احمدی سخا بیشتر آشنا شدید. حسین صاحب ایده‌های بزرگ و دل روشنی بود. ایده‌های خوبی چون «کتاب بخوانیم» و «ما می‌توانیم» از جمله حرکت‌های خودجوش و مستقل او بودند. برای کسانی که حسین را می‌شناختند، مرگ او ناگهان و باورنکردنی‌ست اما مرگ همیشه ناگهان است. حسین از جوان‌هایی بود که شاید عصر ما ظرف وجودش نبود و جز خون‌دل خوردن و لاغرترشدن سهمی از این عصر نداشت ... هستند در زمین جوان‌هایی که به راه آسمان‌ها از کوره‌راه‌های زمین آشناترند.

----

بخش دیگری از مجموعه «ما می‌توانیم» حسین احمدی سخا که این بار به برخی از دستاوردهای پزشکی ایران اسلامی اختصاص دارد در این پست منتشر شده‌است. به تذکر خود حسین سخا باید تاکید کنم که شعار ما می‌توانیم اصلا مربوط به امام خمینی‌‌ست و اول بار به همین ترکیب از ایشان صادر شده و حرکت‌ها و حرف‌ها و جریان‌های سال‌های اخیر هم به نوعی وام‌دار ایشان هستند.

در این پست دوست داشتم در مورد کارهای ما می‌توانیم کمی‌ فنی‌تر حرف بزنم. مجموعه پوسترهای ما می‌توانیم به لحاظ گرافیکی چندان پیچیدگی ندارد و معمولا بیانی ساده از همان شعار مهمی‌ست که در پای پوستر آمده و قرار دارد آن را بیان کند. اما چیزی که این کارها را ویژه می‌کند و به حسین سخا هم بیانی ویژه بخشیده بیان شاعرانه مجموعه‌ی مامی‌توانیم است. حسین با شاعرمسلکی ویژه خودش واقعیاتی خشک اما پرامید را مانند شعر بیان می‌کند. رنگ ها، فرم‌ها و کنایات تنه به تنه شعر می‌زنند و از مفاهیم صنعتی و تکنولوژیکی عباراتی پرایهام و کنایه و شعرگونه پدید می‌آید.

حسین سخا به رحمت خدا رفت....

-----

حوالی‌ سال‌های ۸۴-۸۵ جریانی در ایران به رای مردم مسئولیت اجرای امور رو به عهده گرفت که به طور جدی بر توانستن مردم ایران تاکید داشت و شعار معروفی هم داشت با عنوان می‌شود می‌توانیم... اگرچه آن جریان بعدها آرام آرام نتوانستن‌های خودش رو به حساب ملت ایران گذاشت و روند صعودی عجیب امیدبخش‌ش روزبه‌روز راه سراشیبی را طی کرد تا به امروز رسیدیم که حرف از تسلیم و سازش زده می‌شود، اما بذر خودباوری در دل بچه‌های این ملک از خیلی قبل کاشته شده بود و با کوتاهی قامت برخی اشخاص و جریان‌ها هیچ‌گاه قامت بلند ملت خم نخواهد شد....

یکی از جوان‌های خودباور و صاحب ایده این سال‌ها، حسین احمدی سخاست که با ایده گرفتن از این شعار خود به یک ابتکار جالب و پایدار دست زد و تا امروز هم الهام بخش خیلی حرکت‌هاست. احمدی سخا خودجوش با برگزیدن شعار ما می‌توانیم به دنبال دستاوردهای کم‌تر شناخته شده کشور در بین مردم رفت و با طراحی پرده‌های گرافیکی ساده اما تاثیرگذاری برای هر کدام از این دستاوردها نقش مهمی در شناساندن این دستاوردها به ما ملت ایفا کرد، آن هم در این سال‌ها که بیش از همیشه به خودباوری و خوداتکایی نیاز داریم.

جذابیت‌های دنیای جدید به خصوص رسانه‌های مجازی و در خط مقدم آن‌ها شبکه‌های اجتماعی مجازی، به طور کامل در حال انهدام روابط انسانی هستند. درست است که دنیا کوچک شده است و فاصله میان شرق و غرب عالم به آنی توسط یک پیام یا کامنت درنوردیده می‌شود اما این سرعت به بهای از دست رفتن کیفیت روابط است. کمیت رابطه کیفیت آن را بلعیده است. در این میان خانواده‌ با تعبیر سنتی موجود در فرهنگ ما بیش‌ترین آسیب‌ها را می‌بیند. خانواده سنتی ما یعنی گروهی که علاوه بر پیوند خونی، در تمام غم و شادی و راز و زندگی هم شریک و سهیم هستند و یک کل واحد! اما خانواده‌های ما نیز امروز از آسیب تقلیل کیفیت روابط مصون نمانده اند.

اخیرا طراحان گرافیک با طرح‌ریزی تبلیغاتی شهری این واقعیت را به ما گوش‌زد می‌کنند. طرح‌ها می‌خواهد بگوید به خانواده برگردیم! و سبب این جدایی را مشغولیت‌های فردی ما با رسانه‌های جدید می‌بیند. از نقد غیرفنی به این بسنده کنم که فرهنگ‌ معلول روابط پیچیده‌ای‌ست و تبلیغات شهری این میان ظرفیت مشخصی دارند. اما در نورپردازی‌ها نوعی تصنع عمدی وجود دارد که زمینه را کارکترها جدا می‌کند. این تعمد اگرچه مناسب تبلیغات شهری باشد، اما به نظر می‌رسد در موضوعات انسانی، نوعی جدایی مخاطب با رخ‌داد درون تصویر را به هم‌راه دارد. معلوم نیست نتیجه این جدایی ذهنی، خیلی به سود هدف‌گذار تمام شود.

جاکو یک دانش‌جوی رشته‌ی شیمی است که استعدادی ویژه در نقاشی دارد. او با کشیدن شخصیت‌های معروف کارتونی و کاراکترهایی با سبک مانگای ژاپنی در حالاتی خاص، از آن‌ها در یک کلاژ کامپیوتری استفاده کرده است. او هربار خود را در تعامل با شخصیت‌های کاغذی اش تصور کرده و از خود در حالاتی متناسب با فیگور نقاشی‌ها عکاسی کرده و با اعمال تغییراتی کامپیوتری آن دو را در ترکیبی جذاب و پویا به کار برده است. شبیه به این آثار را در فضای مجازی زیاد می‌بینیم (+)، اما تفاوت کار جاکو یکی استفاده از خود به عنوان بخش واقعی تصویر است و دیگری القای حس سه بعدی و ترکیب شدن دو قسمت تصویر به سبب کامپیوتری بودن آثار است.

اینفوگرافی‌ها بچه عصر پرسرعت اخیر هستند. عصری که در آن کم‌تر کسی حاضر به مطالعه صفحه‌ها و کتاب‌هاست و همه همه‌چیزدان هستند و رسانه‌ها نیز تنها مرجع سریع دانش! در چنین عصری اینفوگرافی‌ها کپسول‌های داده‌هایی هستند که در کسری از زمان بنا دارند کار مقاله‌ها و کتاب‌های گذشته را بکنند. خانه طراحان انقلاب اسلامی در ادامه همتی که بر سر ساخت اینفوگرافی‌های ویدیویی گذاشته است این بار سعی کرده تا خاطره پرونده هسته‌ای ایران را که می‌رود تا توسط برخی کم‌داناترها و برخی غرض‌ورزها به کلی وارونه و فراموشیده شود، زنده کند.

لوزان که برگزار شد و حرف‌های عجیبی از برخی اولیای امر در تیم مذاکره کننده و بعدتر از زبان رئیس جمهوری محترم ایران شنیده شد معلوم شد که واقعا رسانه کار خودش را بلد است. یک واقعیت را آن طور واژگون بیان می‌کند و در طول مدت شانزده هفده سال چنان پیش می‌برد که در پایان دولت‌مردان خود کشور صاحبان حق هم گمان ناحقی می‌برند: اگر نبود پیرمردی راه‌دان در این ملک که حواس‌ش جمع باشد و مدام واقعیت رفته را گوش‌زد نمی‌کرد، معلوم نبود و نیست که این بعض اولیای فرتوت و آلزایمر گرفته این انقلاب در فشار جبهه‌ی باطل،  چه بر سر حقوق این ملت بیاورند!؟ 

عالم فیزیکی از قوانین خاصی پی‌روی می‌کند و چشم‌ انسان تابع قوانین خاصی می‌بیند. دید پرسپکتیو که درواقع برگرفته از ساخت‌مان دید انسانی است هم قواعدی دارد که سال‌هاست قوانین آن تدوین نیز شده است. همین قوانین سخت و تغییرناپذیر گاهی دست‌مایه‌ی هنرمندی می‌شود تا با دست‌کاری در آن‌ها، به خلق تصاویری جدید و ناآشنا برای چشم دست بزند. 

ژوهانسون یک گرافیست است که در برخی از آثار خود، با تغییراتی کامپیوتری بر روی عکس‌های حقیقی، یک بازی پرسپکتیوی به راه می‌اندازد. او سطوح یا خطوطی را که در دو محیط مختلف با پرسپکتیوهای یک‌سانی دیده می‌شوند، به عنوان مرز در نظر می‌گیرد و به این ترتیب ذهن مخاطب را برای پذیرش فیزیک جهان جدید خود آماده می‌کند. آثار ژوهانسون را شاید بتوان نسخه‌ی کامپیوتری و ام‌روزی شده‌ی موریس اشر، نقاش معروف هلندی دانست.