نمونه‌کارهای زیادی را با لوله‌های مقوایی دیده‌ایم، اما به نظر می‌رسد که راه برای استفاده‌های متنوع از آن هم‌چنان باز است. طراحان YOD برای بوفه‌ی یک رستوران بدنه‌ای را از لوله‌های مقوایی ساخته‌اند. آن‌ها با الهام از جنگل بامبو و نفوذ نور از میان شاخه‌های بامبو، چند لایه لوله را به روی هم قرار داده و کوتاه و بلند کرده‌اند، با قرار دادن لامپ‌های ال‌ای‌دی درون لوله‌ها نیز قصد تداعی تابیدن نور را داشته‌اند. 

اگرچه برش‌ متنوع مقواها و سایه روشنی که با تابش نور از دورن‌شان ایجاد شده به آن‌ها جذابیت بخشیده‌، اما این بدنه‌ی مقوایی و بی‌نظم در کنار سایر عناصر معمولی این فضا، تافته‌ای جدابافته به نظر می‌رسد.

طرح برگزید‌ه‌ی نمایش‌گاه باغ و گیاه ملبورن متعلق به طراحی به نام داگلاس است که به کمک بتن، مبل‌مانی را در ترکیب با یک باغ طراحی کرده است. استفاده‌ی متفاوت او از بتن که به جای تحمل بار، فرم‌های منحنی را متناسب با استفاده‌ی گل‌دان و مبل‌مان ایجاد کرده است نقطه‌ی برجسته‌ی کار اوست. ترکیب سرد، محکم و مانای بتن در کنار پوشش گیاهی زنده، لطیف و همیشه سبز تعادلی جالب را برقرار کرده است که البته چربیدن بتن قالب‌گیری شده بر طبیعت خودرو، کمی احترام به طبیعت را نادیده گرفته و جنبه‌ای خودنمایانه یافته است. داگلاس سعی داشته تا با استفاده از همه‌ی عناصر طبیعی مانند آتش و آب، بر جامعیت کارش تاکید کند و این باغ طراحی شده را فضایی آرامش‌بخش بداند.

گاهی قابلیت‌های شگفت‌انگیزی را از بامبوها می‌بینیم. به خصوص زمانی که معماری مانند این طراحان ویتنامی انواع استفاده از بامبو را در یک بنا نشان دهد. طراحان وترونگ نیا با استفاده از دو نوع بامبوی متفاوت، آن‌ها را به عنوان عناصر گوناگون سازه‌ای و در فرم‌های متفاوت به کار برده‌اند تا نشان دهند این مصالح ارزان می‌تواند به تنهایی یک سالن کنفرانس به این ابعاد را بسازد. نکته‌ی جالب و خاص این بنا داشتن طاق و قوس‌هایی است که با انعطاف زیادِ این عناصر خطی ایجاد شده‌اند. قوس‌هایی که این بار در فضای بالای خود هم امتداد می‌یابند و به دلیل پر نبودن سازه از مصالح، دیده شده و اهمیت فرمی می‌یابند. اگرچه نورپردازی شبانه‌ی این سالن جلوه‌ی زیبایی به همه‌ی اجزای‌ش می‌دهد، اما این شلوغی و خطوط زیادش در خاموشی روز، با ایجاد سایه و تاریکی کمی آن را مخوف می‌کند.

در طراحی فضا برای بچه‌ها چه‌قدر به نیازهاشان و به موانعی که سر راه خلاقیت‌شان می‌گذاریم اهمیت می‌دهیم؟ مرکز کودکان کلمبیا نمونه‌ای است که از سه سال زمان پروژه، تنها نه ماه آن صرف ساخت شده است. این یعنی اهمیت دادن به خانه‌ی دوم کودکان که آینده‌ی جامعه‌ای را شکل می‌دهند. این مرکز علاوه‌ بر کودکان، خدماتی هم به مادران و کودکان شیرخوار ارائه می‌دهد تا این کاربری‌ها در کنار هم مرکزیتی جدید برای شهر ویلاریکا رغم بزنند. کیفیات فضایی متنوع که به کودکان امکان انتخاب و تجربه‌ی چالش‌های گوناگون را می‌دهد، استفاده از مواد بومی و آشنا مثل ساقه‌های بامبو که با طراحی نوآورانه از آن به جای تیر و ستون و نورگیر و دیوار نیز استفاده کرده‌اند، محیطی صمیمی و راحت را به وجود آورده است. برای ارتباط بیش‌تر مرکز با شهر، شرایطی ایجاد شده که کودکان بعضی قسمت‌ها را به سلیقه‌ی خود تزئین کنند و هم‌چنین تمهیداتی که برای استفاده در شب اندیشیده شده است.

شاید مهم‌ترین عرصه‌ی طراحی خصوصا طراحی معماری، نیازهای اصلی و روزمره‌ی زنده‌گی باشد، نیازهایی که گاهی برآورده نشدن‌شان تاثیر زیادی در کیفیت زنده‌گی خواهد گذاشت. در این میان روستاییان و کسانی که دست‌رسی کم‌تری به علم روز و تحصیلات آکادمیک دارند، بیش‌ترین نیاز را به دانش‌آموخته‌گان شهرنشین خواهند داشت. مثلا در این روستا در ویتنام، زمین‌هایی مخصوص کشاورزی در کنار دریا واقع شده و وزش بادهای شدید هر بار کشاورزان را بامشکلات متعددی رو به رو می‌کند. گروه طراح می‌آیند با مواد بازیافتی هم‌چون بطری‌های پلاستیکی و استفاده از نی‌های بامبو به عنوان اسکلت و سازه، بنایی را درمیان این زمین‌های کشاورزی درست می‌کنند که با فرمی شبیه قایق‌های بادبانی ماهی‌گیران محلی، با بادبانی که به جای دریافت باد در مقابل آن ایستاده‌گی می‌کند، از این مشکل می‌کاهند. البته قرار گرفتن بامبوها در جهت افقی و جای دادن پایه‌ستون‌های بتنی در عمق زمین هم به کمک این بادبان می‌آیند. پوشش شفاف دیواره‌ها نیز باعث می‌شود که شب‌ها با روشن کردن چراغ درون بنا، محیط اطراف هم روشن شود و خود بنا نیز زیباتر به نظر برسد. خانه‌ای که حالا هم محلی است برای استراحت کارگران، هم جایی برای پرورش بذر در زمان‌های مختلف و هم مناسب برای حضور دانش‌آموزان و لمس به‌تر کار کشاورزان.

چند وقتی‌ست در یانون‌دیزاین از دیدن نمونه‌های خوب ساخت معماری با متریال بومی نی بامبو -که معمولا در شرق آسیا و به خصوص ویتنام اجرا می‌شود- محروم هستیم. اما این به خاطر کم بودن چنین‌ پروژه‌هایی نیست و اتفاقا شیوع کاربرد این مصالح کم‌کم این گونه طرح‌ها را به طراحی معمول و متداولی تبدیل کرده است. مصالحی که اجازه ساخت و ساز سبک و البته بسیار سریع را فراهم می‌کنند. معماران H&P در طراحی و ساخت این کلبه‌ی ۴۴ متری بامبویی در کنار طراحی سازه‌ای سبک به مقاومت آن در مقابل جریان‌های سیل‌ موسمی منطقه نیز توجه داشته‌اند. آن‌ها به گونه‌ای عمل کرده‌اند که کل پروژه را می‌توان به کمک خود ساکنین آن و بدون کاربرد فن‌آوری و صنایع خاص، در مدت کم‌تر از یک ماه یعنی ۲۵ روز سوار کرد و این یعنی زمانی بسیار کم!

چندبار دیگر در یانون‌دیزاین گفته ام که به زعم من معادل ایرانی نی بامبو، نه نی‌های جنوب و شمال کشور که قمیش‌های همه‌جایی ایران هستند. شاخسارهای کوچک درختان تناور که غالبا در فرآیند تهیه چوب به صنایع بی‌ارزش و دست دوم تحویل داده می‌شوند. این قمیش‌ها بر خلاف نی‌های ما شکنندگی ندارند و مانند نی بامبو می‌توانند تا سال‌ها مورد استفاده قرارگیرند و اتفاقا در معماری سنتی ما نیز کاربرد فراوان داشته‌اند.

برخلاف تصور برخی که ممکنه استفاده از برخی مصالح طبیعی در ساختمان سازی رو به علت مثلا ناپایداری این مصالح نامناسب تلقی کنن اما انگار معمارهای تجربه‌گرای فنی امروز جور دیگری به مساله نگاه می‌کنن.

یک بنا با هم دیدیم که نمای اون از توده های کاه پوشانده شده بود. این کافه-بار اما علاوه بر پوشش کاه به طور کلی با سازه‌هایی ساخته شده از چوب بامبو و طرحی اقتباسی از سازه‌های سنتی بومی منطقه ساخته شده. ترکیب بنا با ویژگی‌های کالبدی به‌خصوص‌ش با آب که بسیار امروزیه به نتیجه‌ای شگفت آور تبدیل شده تا اثبات کنه با نزدیک‌تر شدن به الگوهای گذشته اصلا مجبور به واگشت نیستیم و گذشته و میراث اون زایایی لازم برای تامین ایده‌ها و خلاقیت مورد نیز امروز مون رو داره