قالب‌های هنری متحول می‌شوند، روش‌های بیان هنری روزبه‌روز تغییر می‌کنند، چیزی که شاید در گذشته مهم‌تر بود یعنی قالب‌های بیان هنری هر روز کم‌رنگ‌تر می‌شود و جایش را به جوهر هنر می‌دهد. در واقع الان دیگر سال‌هاست کم‌تر کسی به قالب بیان هنری می‌پردازد و در حصار خاصی از روش بیان می‌ماند. شینتارو اوهاتا یک هنرمند ژاپنی است که در آثارش نقاشی و مجسمه‌سازی مرسوم را با هم ترکیب می‌کند. او برای این کار، بافت مجسمه‌ها را با الگوی رنگ‌گذاری نقاشی‌های رنگ روغن امپرسیونیستی رنگ آمیزی می‌کند و با بوم رنگ‌ روغن ترکیب می‌کند. انتخاب او در ترکیب مجسمه و بوم به نوعی بازسازی رفتار قوکوس در عکاسی‌ست. کارکتری خاص با فوکوس بالا آن‌چنان که حجمی ساخته در بستر بومی مبهم....باید گفت این ویژگی کیفیت پویایی در نقاشی‌های اوهاتا ایجاد کرده است.

علی حاجی‌اکبری : از جذابیت‌های این داستان به ویژه برای نقاشان و هنرمندان تجسمی، اشاره‌هایی است به روش‌ها، تکنیک‌ها، ابزار و وسایل، و باریک‌بینی‌های نقاشانه‌ی ورمیر. در ضمن، تصویری هم از هلند اواسط قرن هفدهم ترسیم می‌شود که جذابیت خود را دارد.

کاترین رثکی یک تصویرساز آمریکایی است. خط که از عناصر بصری و تجسمی است، در تصاویر او نقش پررنگ و قدرت‌مندی بازی می‌کند؛ خطوطی که آزاد و رها ترسیم می‌شوند.

رثکی برای کارش از ابزار دیجیتال استفاده می‌کند؛ ترسیمات اولیه و اسکیس‌هایش را در فتوشاپ می‌کشد، که منطقی پیکسلی دارد؛ در فتوشاپ، مربع‌های رنگی (پیکسل‌ها) هویت و اصالت دارند؛ پس از این مرحله، برای نهایی شدن تصویر، و کار با خط، از نرم‌افزار ایلاستریتور استفاده می‌کند؛ ایلاستریتور با پیروی از منطق وکتور، خطوط را به رسمیت می‌شناسد؛ و به آن‌ها شخصیت می‌دهد. استفاده از نرم‌افزارهایی با منطق‌های گوناگون، به رثکی کمک کرده، تا حال‌ و هوای خاصی به تصاویرش ببخشد.

بازدید از موزه‌ها و مشاهده‌ی مستقیم آثار هنری، امکان تجربه‌‌ای را فراهم می‌کنند، که تصاویر آن‌ها در اختیار نمی‌گذارند. نمایش‌گاهی از نقاشی‌ها و مجسمه‌های هنرمند بلژیکی، ویم دلووی، در موزه‌ی هنرهای معاصر تهران برگزار شده‌است. آثار دلووی به طرز قابل توجهی تفکربرانگیز هستند؛ به خصوص برای مخاطب‌هایی که جهان شرقی اندیشه آن ها را با سواد بصری و سابقه فرهنگی خود عجین کرده است. دلووی نگاه خاصی به هنر سنتی و دینی دارد که دیدن آثارش را دو چندان مهم می‌کند.

به علاقه‌مندان هنرهای مفهومی توصیه می‌کنیم، آثار تفکر برانگیز این نمایش‌گاه را از دست ندهند. ضمنا، این آثار برای علاقه‌مندان فن و تکنولوژی هم قابل توجه است؛ زیرا از نظر چگونه‌گی ساخت، نکات جالب و قابل توجهی دارند.

میراث فرهنگی گاهی نقشی فراتر از یک موجود قدیمی و جالب را بازی می‌کند. گاهی انسان‌ها برای بازیابی هویت‌شان مجبور به دست‌اندازی به همین میراث‌ شده تا به خودشان و دیگران ثابت کنند، که حضورشان در این دنیا بی‌ریشه نیست و فرزند پدرانی متمدن هستند. 

جنگ سوریه و عراق در مناطقی رخ داد که از لحاظ تمدنی و تاریخی جزو مهم‌ترین نقاط دنیا بود. موجوداتی مسخ شده که با بی‌رحمی بی‌سابقه‌شان هزاران انسان را از دم تیغ گذراندند و چندین میراث مهم تمدنی را نابود کردند. در این میان نکته‌ی جالب توجه دل‌سوزی گروهی برای این آثار تاریخی و نادیده انگاشتن قتل عام مردم بی‌دفاع در این چند سال بود.

اسماعیل حریری و چند هنرمند دیگر حالا به اسم پناهنده‌ٔ سوری شناخته می‌شوند. هنرمندانی که در مرز اردن، با هر آن‌چه در نردیکی‌شان بود دست به کار شده و با ساختن مجسمه و نقاشی یاد میراث معماری‌شان را زنده نگه داشته‌اند. آن‌ها مجموعه‌ای از آثار که بعضی به کلی نابود شده و بعضی در خطر نابودی هستند را به این شیوه بازسازی کرده و با هنر خود، نوعی مرثیه‌ی تجسمی سروده‌اند.

خلق آثار هنری تجسمی، همیشه به یک منظور انجام نگرفته‌است؛ مثلا، انسان، همیشه نقاشی را به منظور بازنمایی واقعیت‌های بصری، یا بیان یک احساس، یا آفرینش فرمی احساس‌برانگیز، یا از سر گذراندن تجربه‌ای زیباشناختی، یا رسیدن به لذتی محسوس، نکشیده‌است. ممکن است، انگیزه‌هایی غیر از این‌ها او را به این کار برانگیخته باشد. و احتمالا منطق صوری حاکم بر اثر، با این انگیزه در ارتباط است.

گاهی هنرمند در پی آن است که هر چیز را در روشن‌ترین نمود آن و به کامل‌ترین شکل ممکن بازنمایاند. در این حالت، او به دنبال بیان واقعیات، آن گونه که یک ناظر انسانی خاص، از زاویه‌ای معین و محدود ادراک می‌کند، نیست. شاید در نظر او، تصویر یک موجود، مرتبه‌ای از هستی آن موجود باشد، و این توانایی را داشته باشد، که به مراتب بالاتر صعود کند؛ و به گوهر حیات دست یابد؛ به شرط آن که کامل و واضح باشد. بر اساس یک روایت از تاریخ هنر، در سنت نقاشی مصر باستان، هنرمندان به دنبال چنان تصویری بودند. برای ترسیم یک انسان، هر بخش از بدن را از زاویه‌ای که نمود کامل‌تر، روشن‌تر یا زیباتری داشت، مجسم می‌کردند. در تصویری که به دست می‌آمد، چشم، شانه‌ و سینه‌ها از نمای رو‌به‌رو دیده می‌شد، در حالی که صورت، دستان و پاها نیم‌رخ بودند. این روایت، مجهولاتی را برایمان باقی می‌گذارد؛ مثلا، چرا هنرمندان مصری گاهی هر دو پا را با نمای داخلی‌شان نمایش می‌دادند؛ یعنی، هر دو پا را طوری می‌کشیدند، که فقط بزرگ‌ترین انگشت‌شان دیده می‌شود؛ و انگشتان دیگر، که پشت آن پنهان هستند، دیده نمی‌شوند؛ انگار یکی از پاها که قرار بود از نمای بیرونی دیده شود، صد و هشتاد درجه چرخیده. نتیجه جالب است! مردانی با دو پای چپ، یا دو پای راست!

یکی از اعجاب‌برانگیزترین ساخته‌های دست بشر، خانه‌ی بی‌پیرایه‌ی کعبه در شهر مکه است، که بی‌شک تحت تاثیر آموزه‌ای قدرت‌مند و برمبنایی غیربشری بنا شده‌است. اگر از نمود‌های رسانه‌های امروز رئال دنیا عبور کنیم، درکی که تصاویر انتزاعی هنر نگارگری اسلامی از کعبه نشان می‌دهند، در امتداد سنت واقعیت‌گریزی هنر اسلامی، تصویری جالب و قابل توجه است. کعبه‌ای که در نگاره‌های دوران اسلامی نمود دارد، از تحولات خانه‌ی خدا در طول زمان‌ها و نیز تناسبات خاصی که هنرمندان در بازنمود خانه درک می‌کرده‌اند حکایت دارد. خانه‌ی خدا چهار ضلعی‌ست و از همین جهت کعبه نامیده‌شده‌است و مترادف مضامینی عالی در سطوح مختلف وجودی‌ست.

در متون اسلامی آمده است که شخصی از امام جعفر صادق ^(ع) پرسید، چرا کعبه را کعبه نامیدند؟ حضرت پاسخ دادند، زیرا خانه‌ای است، چهارضلعی؛ و دارای چهار دیوار. سوال‌کننده پرسید، چرا چهار دیوار دارد؟ امام فرمودند، چون «بیت‌المعمور» دارای چهار ضلع است. پرسش گر به جست‌و‌جوی علت ادامه داد، یا آن که حضرت صادق (ع) خود پاسخ دادند، بیت‌المعمور چهار ضلع دارد، چرا که « عرش » دارای ارکان چهارگانه است. امام گفتند، اگر بپرسی چرا عرش دارای چهار رکن است، برای این که کلماتی که دین بر آن بنا شده چهار تاست؛ « سبحان الله، و الحمد لله، و لا اله الا الله و الله اکبر. »

گاهی با یک چرخش همه چیز تغییر می‌کند! توماس مدیکوس، هنرمندی که به خلق آثار مفهومی علاقه دارد، چند مکعب‌ شیشه‌ای بزرگ را از ترکیب قطعات کوچک‌تر شیشه‌ای ایجاد کرده است که با نگاه به هر وجه آن تصویری متفاوت نمایان می‌شود. به این سبک از نقاشی که تصویر مورد نظر نقاش را تنها از یک زاویه می‌توان دید، نقاشی «آنامورفیک» یا «واریخت‌سازی» می‌گویند. سبکی که بیش از تکیه بر مفهوم در پی اثبات قدرت هنرمند در اجرای این تکنیک است. مجسمه‌وارهای مدیکوس با چرخش نود درجه‌ای تصاویری متفاوت را از شکلی با مرزهای مشابه نمایش می‌دهد. او با ایجاد شبکه‌ای شیشه‌ای درون مکعب و ترسیم قسمت‌های مختلف هر شکل بر روی این صفحات، موفق به تکمیل نقاشی‌های‌ش شده است. محصور بودن این تصاویر در یک فضای شیشه‌ای و رازآلود بودنی که با چرخش آن ایجاد می‌شود، ظرفیت‌های زیاد چنین تکنیکی را در بیان مفاهیم مهم و ظریف‌تر نشان می‌دهد.

گنبدها پس از این‌که به دلیل ماهیت عمل‌کردی‌شان برای پوشش فضاهای وسیع به وجود آمده و توسعه یافتند،‌ به خاطر برخورداری از موقعیت و شمایلی ویژه‌، گاهی جولان‌گاه هنرنمایی و بروز تمام داشته‌های فنی زمان خود شده‌اند. جیکوب استراب آلمانی با عکاسی چند باره از زیر گنبدهای رومی، هر کدام از این گنبدهای عظیم‌الجثه را در یک عکس نمایش داده و مجموعه‌ای از آن‌ها را گرد هم آورده است. به نظر او تصویر این گنبدها کلاس مهمی است برای علاقه‌مندان به گرافیک، که البته این جنبه‌ی ساده‌‌تری از ماجرا به نظر می‌رسد! چرا که اجرای طرحی هندسی به روی این گنبدهای عظیم، نیازمند دانشی غنی از علم احجام و ترسیمات فنی آن است که معماران و صنعت‌گران خبره را می‌طلبیده است. وجود مصالح، رنگ و طرح‌های متفاوت در این گنبدها، تنوع جالب توجهی را به این بناهای تاریخی-مذهبی شهر روم داده است.