«کومبا میلا» یک زیارت دسته‌جمعی هندو و یکی از بزرگ‌ترین گردهمایی‌های مذهبی بشر در جهان است. هر دوازده سال یک بار زایران هندو در کرانه‌ی رود مقدسی در هندوستان جمع می‌شوند؛ و خود را در آب آن غسل می‌دهند؛ عملی که به باور آن‌ها گناهان‌شان را شست‌وشو می‌دهد. چیزی بدیل حج ابراهیمی ما مسلمانان برای هندوها...

لکشمی کائول، عکاس هندی، گوشه‌هایی از یکی از مراسم کومبا‌ میلا را با دوربین‌ش ثبت کرده است. روحانیون هندوی شائیویت که خدای هندو، شیوا را پرستش می‌کنند، در این مراسم نقش و جای‌گاه ویژه‌ای دارند. در نگاه کائول به کومبا میلا نیز آنان در مرکز توجه قرار گرفته‌اند.

علی حاجی‌اکبری: این اولین تصویری است که در نخستین برخورد با تاریخ مختصر هنر هند با آن مواجه می‌شویم. اما این بانوی غرق در زیور و زینت کیست؟ و در پس این تصویر او چه داستان‌هایی نهفته است؟

آثار معماری معمولا با کنار هم قرار گرفتن مواد و مصالح گوناگون شکل می‌گیرند. اما در مواردی غیرمعمول، معمار مانند یک هنرمند سنگ‌تراش، بنای خود را با زدودن زواید از دل یک توده بیرون می‌کشد. یعنی در واقع معماری در خالی فضایی شکل می‌گیرد و نه در قسمت پر آن. هرچند تاریخ‌نویسان معماری با استدلال‌هایی تامل‌برانگیز سعی کرده‌اند تا انگاره فضای خالی را انگاره‌ای متاخر و مربوط به زمان معاصر قلم‌داد کنند اما قوت فضاهای داخلی در نمونه‌های کهن نشان از درکی عمیق‌تر از فضا در تمدن‌های سنتی دارد.

نمونه‌های اعلایی از این نوع معماری را می‌توان در تاریخ هنر هند جست‌وجو کرد. سال‌ها، سازندگان بودایی، جین و هندو از دل سنگ و صخره‌ی کوه‌ها، مکان‌هایی برای عبادت و گوشه‌نشینی می‌ساختند. گاهی به دلیل قرار گرفتن در دل کوه، از این آثار با عنوانی گمراه‌کننده‌ یعنی غار یاد می‌کنند؛ اما در حقیقت معابد و صومعه‌هایی هستند، برای پناه دادن به راهبان سرگردان و دوره‌گرد؛ یا زایرانی که از راه‌های دور آمده‌اند.

هنر نقاشی با شن‌ها و دانه‌های ریز رنگی نظیر برنج و غلات رنگی یکی از هنرهای سنتی مهم هندوهاست که به اقتباس از فازسی نام سنتی آن نیز رنگلی است. هندوها در جشن‌ها و مراسمات آیینی یا مذهبی خود و در تقدیم به اشخاص محبوب یا خدایان خود، پهنه‌های وسیعی را با این دانه‌های رنگی عموما بر الگوهای ماندالای شرقی رنگ‌آمیزی می‌کنند. کاری طاقت‌فرسا و جذاب که خیلی زود هم از بین می‌رود و نظم خود را از دست می‌دهد.

در گذشته و تا همین امروز هم در بین باورمندان هندو، رنگلی یک ریاضت است. یک جور مراقبه سالکانه که در آن نقاش سنتی با گذاشتن دانه‌دانه‌های رنگی به ناپایداری دنیا و پایداری نیروانا می‌اندیشد. راستی سلوک‌هایی که به بعد از این چند روز زندگی کار دارند و البته عموما باید از دروازه‌های شامات به این سو به دنبال‌شان بگردیم، خیلی دوست‌داشتنی هستند.

چه قدر خوب می‌شه مصالحی طبیعی و برخی اصلا غیرقابل کنترل رو به کنترل روش‌های ساخت صنعتی و فنی امروز درآورد و چنین کارهایی ساخت!

در این معماری با کاربرد سنگ‌های لاشه ساختمانی به صورت خشکه و نی‌های و حصیرهای چوبی در نقش سایه‌بان و کف‌سازی‌های حساب شده و طبیعی روبه‌رو هستیم که به طور معمولا هیچ‌کدوم رو این‌قدر حساب‌شده و تروتمیز نمی‌شه در معماری به کار برد. اما ا فکر درست و طراحی دیتیل‌های ساده اما اجرایی و متناسب چنین کاری ساخته می‌شه. یک معماری شسته رفته و تراوا اون هم در هند و نه در قلب اروپا و امریکا و به دست معمارهای محلی و نه معمارهای پراسم و رسم تبلیغاتی!

وینای پاتیل، هنرمند هندی با استفاده از نی‌های بامبوی موجود در بافت اطرافش، این تونل زیبا رو با ارائه رفتاری سازه‌ای از نی‌ها در حاشیه‌ی یک نمایشگاه هنری برپا کرده

کجا می شه به این خیال تحقق بخشید که اساطیر و قهرمان‌هایی از داستان‌ها و اساطیر در مقابل خودشون بجنگن و با کارکتر خودشون جنگ کنن و به این ترتیب نبردی متفاوت از حماسه تاریخی شون رو رقم بزنن!؟ الا دنیای بازی‌های مجازی!؟ دنیای اساطیر تقلبی!

این چند پرده تبلیغ گرافیکی کنسول بازی ایکس باکس 360 مایکروسافت به خوبی با ارتباطی که با سه قهرمان شرقی و نگاره‌های شرق برقرار کرده این تخیل محقق شده بشر رو نشون داده. اکبرشاه با اکبرشاه؛ رام با رام و دست آخر شیواجی قهرمان بزرگ هندوستان در نبرد با شیواجی!

مشابه این کار رو قرار بود با بچه های آتلیه با برگه های کاج انجام بدیم، که فعلا مقدر نشده :)

شبکه ای که با استفاده از واحدهایی مدولار و شبکه ای که روابط بین اون ها رو تعریف می کنه، ساخته می شه.

این مرکز اقامتی-سیاحتی در هندوستان چقدر خوب در بافت تاریخی بستر خودش نشسته؛ خالی مجموعه به خوبی به بافت تاریخی فرصت بروز داده، در عین حال متریال‌های به کار رفته در تناسب خیلی خوبی با فضاهای تاریخی هستند. دیدها خوبی رو برای محورهای اصلی و قاب‌های تصویری در معماری‌ش انتخاب کرده و عناصری مثل آب و چمن و ... به قدر و اندازه و خیلی باشخصیت در کار داره.
این آخری رو به خصوص باید خوب یاد بگیریم! یکی از معضلات امروز طراحی منظر شهری ما در ایران، طراحی شوخی و بی شخصیت همین عناصر یعنی آب و چمن و باغ‌چه و .... هاست. می گیرن با کاشی های استخری و  فواره های لوس و بدساخت و باغ‌چه های برآمده و سنگ کاری نامربوط و .... اصلا به کل شخصیت فضاها رو خراب می کنن.