یکی از بحث‌های مهمی که در فلسفه‌ی هنر شکل می‌گیرد تعریف هنر و تمییز کار هنری از کارهای دیگر است. مدت‌هاست که موضوعات مهمی در این بین مورد اختلاف آرا و افکار است که یکی از آن‌ها خوش‌نویسی است. خطاطی یا خوش‌نویسی که به شیوه‌ی سنتیِ خود که از قواعد و اصول مشخصی پی‌روی می‌کند و حتی کاملا قابل آموزش دادن هم هست، به عقیده‌ی برخی در دایره‌ی کارهای هنری نمی‌گنجد. کسانی که جان‌مایه‌ی هنر را خلاقیت و ابداع فرض می‌کنند چنین حرفی را در مقابل کسانی می‌زنند که تعریف هنر را محکم و خوب ساختن و ایجاد کردن می‌دانند...

اما ال‌سید هنرمند تونسی، توانسته به کمک همین اصول خط نویسی و ترکیب بندی گرافیکی آن‌ها بر روی دیوار کوچه و خیابان، تابلوهای نقاشی-خط گونه‌ی زیبایی را بیافریند که رنگ‌های متنوع آن بر روی دیوارهای بی رنگ شهر توجه عابرین را به خود جلب می‌کند. او کارهایی را که معمولا نمونه‌اش را بر روی بوم می‌دیدم در ابعاد بسیار بزرگ و بر روی ساخت‌مان‌های بلند اجرا می‌کند. شاید آثار ال‌سید را بتوان نوعی گرافیتی اسلامی دانست...!

آنا گارفورث هنرمند خیابانی‌ انگلیسی‌ست که در تلاش‌های اخیر خودش در قالبی اعتراضی، گرافیتی‌هایی با ماده خام متفاوتی خلق کرده است. گارفورث ورقه‌های چمن سبز به عنوان پوشش‌هایی رنگی برش می‌زند و گرافیتی‌های خودش را به صورت کلاژ روی دیوار نصب می‌کند.

تصور کنید که بعد از چند روز کم کم این چمن‌ها خشک می‌شوند و منظره تغییر رنگ و خشک شدن این عبارات همه در امتداد اثر و پیش چشم مخاطب در حال رخ‌داد است. به این ترتیب کلمات طبیعت و رشد و ... که خشک می‌شوند معنایی دوچندان دارند. و یا حتی نصب ورقه‌های سبز چمن بر دیواره‌ی سرد فلزی هم معنای افزوده خاصی به خود دارد.

درست است که ناهنجاری‌های اجتماعی بد است اما گاهی هنرمندان حرف‌هایی شکسته در گلو دارند که به هیچ وجه بستر لازم برای طرح آن‌ها به طور رسمی نیست. گاهی هم خود حرف‌ها طوری هستند که قالب‌شان نوعی ناهنجاری اجتماعی است. باید بین این طور ناهنجاری‌ها که اتفاقا هنجارساز است با یک ناهنجاری مخرب فرق قائل شویم.

گرافیتی‌ها و هنرهای خیابانی -نه همیشه اما گاهی- این طور هستند. حرف‌هایی که تنها در بستر یک به ظاهر ناهنجاری اجتماعی قابلیت بیان دارند... اگرچه خیلی از هنرهای خیابانی امروز به جای آن که حرفی ناگفتنی باشند بازی‌های کودکانه فرم هستند اما هنوز هم این قالب قابلیت‌های فراونی دارد که کم‌تر به آن توجه شده و کشف شده است. برد داونی یکی از هنرمندان پرکار هنرهای خیابانی ست که گه‌گاهی در میان کارهایش حرف‌های جالبی هم پیدا می‌شود.

در اقدامی جالب و عجیب و البته به نظر من خیلی زیاد پرحرف و پرنکته، یکی از نقاشی‌های گرافیتی دیواری Banksy از دیواری که کشیده‌شده تمیز داده شده و به حراج گذاشته شده! اگرچه اول بار که می بینی این کار رو واقعا اذعان می‌کنی که تراز کار هنری خیلی بالایی داره و کلی حرف و حدیث سیاسی و هنری رو با هم آمیخته کرده و کلا از سایر گرافیتی‌ها سر و گردنی بالاتره اما خب به هر تقدیر به حراج گذاشته شدن یک اثر نقاشی گرافیتی که اساسا با سیاقی مردمی و بدون بحث‌های مالی خلق می‌شن و عموما نگاهی پاپ و انتقادی دارن امری تازه و عجیبه. حالا دقیقا معلوم نیست صاحب این اثر کیه؟ آیا خود Banksy ناشناسه!؟ :) یا مثلا صاحب ساختمانی که دیوارش میزبان این اثر شده؟‌یا دولت و شهرداری حتی؟؟؟

این اثر ویژه یکی از مشهورترین کارهای دیواری Banksy هست که در اون یک کودک کار در حال دوختن پرچم‌های انگلستان با چرخ خیاطیه و ریسه‌ی پرچم‌ها از دل دیوار بیرون زده و روی دیوار کشیده شده.... اثر در عین اون که به یک نگاه ماننده جشن‌های شادی و استقلال ملل، ملیت و دولت انگلستان رو با غرور مطرح می‌کنه اما در پس پرده ریشه‌های این ملیت رو در بهره‌کشی از کودکان کار تصویر می‌کنه. مانند غالب کارهای Banksy، قوی، انتقادی و تند و پر از حرف و حدیث.... 

اگه یادتون باشه خیلی قبل با هم مجموعه‌ای از بازنمود‌هایی عینی از کارهای Banksy که توسط نیک استرن طراحی شده‌بود، دیده بودیم. اون جا توضیحات اندکی در مورد Banksy دادم. در ابتدای این پست که چند تا از کارهای شهری این هنرمند(ها) رو می‌گذارم دوباره چند خطی در موردش می‌نویسم. قریب به شاید بیست سال قبل تا به کنون، مجموعه آثاری گرافیتی بر روی دیوارهای شهری اول در شهر بریستول انگلستان و آرام آرام در برخی جاهای جهان نقش می‌بندن که به واسطه‌ی سبک واحد و حال و هوای مشابه و البته نگاهی تقریبا نزدیک در پشت همه‌ی کارها و از همه مهم‌تر امضایی مشابه، گمان اون می‌ره که یا توسط شخصی واحد یا توسط گروهی افراد که مشی واحدی دارند طراحی می‌شن. امضای پای همه این کارها Banksy که امروزه به عنوان نام این هنرمند پذیرفته شده! 

Banksy در عموم کارهاش (یا کارهاشون) نگاهی انتقادی مانند همه کارهای گرافیتی دارند و بیانی گرافیکی که نسبتا خاص اون‌هاست اما چیزی که اون‌ها رو از خیلی از گرافیتی‌ها جدا می‌کنه، ایده‌های جالب و نگاه‌های نو و حتی انتقادهای تیز اما هوش‌مندانه ست. تقریبا هم در نگاه Banksy به همه چیز انتقاد وجود دارد. از سیاست تا عرف و فرهنگ. و البته بنا بر رخ‌دادهای روز آثار خاصی از این هنرمند عرضه می‌شه که گاهی انگلستان و به خصوص بریستول رو شوکه می‌کنه.... امروزه تقریبا این هنرمند به عنوان یکی از اهالی خانواده هنر ، هرچند ناشناخته! شناخته می‌شه.

Banksy  هنرمند یا حتی هنرمندانی ناشناخته هستند که کارهای گرافیتی خاصی بر روی دیواره های شهرهای انگلستانی کار می کنه (یا می کنن) و غالبا نگاهی منتقدانه و ظریف داره. نیک استرن برای هویت بخشی دوباره به این کارها سعی کرده تا عکاسی هایی زنده به صورت مشابه این گرافیتی ها بگیره و مجموعه‌ای از گرافیتی‌های زنده رو خلق کنه.

فارغ از این توضیح واقعا، در جهانی که هیچ الزام و یا اجباری برای صلح و اعمال قانون در مقابل متجاوزان نیست، چه انتظار بیهوده و چه حرف کاریکاتوریه حرف از صلح و دوستی...... صلح در جهان تنها و تنها در لوای جنگ مقدس و نابودی ظالمین محقق خواهد شد..

 این اینستالیشن شهری بی‌نظیر در فرانسه از یک صفحه تشکیل شده که شبکه ای از سلول‌های نورده حساس به رطوبت رو در خودش جا داده  و مانند یک ال سی دی بزرگ شهریه.

بچه ها و بزرگ‌تر ها در شب میان و با تفنگ آب‌پاش و اسفنج خیس و هر صورتی که بتونن به این صفحه آب می پاشن و سلول‌ها به همین دلیل شروع می کنن به نوردهی... مثل این تخته سیاه‌ها که بچه کوچولوها روشون نقاشی می کنن و بعد با کشیدن دست روشون پاک می شن و جوهری و رنگی هم به بیرون نمی ریزه.

مردم می‌تونن به طور بی هزینه  و بدون ترس و قید و .... تجربه نقاشی در ابعاد بزرگ رو این جا داشته باشن. تجربه این طور بی هزینه خطا کردن . تجربه لذت بخش و آگاهی بخشیه

به گونه‌ای نقاشی که در قرن معاصر باب شد، زاده‌ی اعتراضات اقشار محروم جوامع غربی بود و به صورت نقاشی با اسپری یا رنگ با فرم‌های هیجانی و ناآرام بر در ودیوار شهرهای بزرگ و عموما در زمانی اندک ترسیم می شدن و می شن، نقاشی گرافیتی می گن.