هنر بونسای؛ درختی زیر سایه‌ی شما
هنر بونسای؛ درختی زیر سایه‌ی شما
یانون‌دیزاین - رقیه رسول‌زاده (کارشناس معماری؛ دانش‌گاه هنر)
----------
بونسای یا درختچه‌های مینیاتوری ژاپنی (به ژاپنی: 盆栽) هنر پرورش درختان و گیاهانی است که در اندازهٔ کوچک ایجاد می‌شوند. در این یادداشت ضمن تعریف واژه بونسای در زبان مرجع، ابتدا با دسته‌بندی انواع بونسای و نشان دادن نمونه هایی از هر دسته، علاقه‌مندی بیشتری به این هنر برای خواننده ایجاد می‌شود و سپس در نوشتاری کوتاه روش پرداخت هنر بونسائی توضیح داده‌شده است. این نوشتار، به دلیل اتکا بر تصاویر خوب و متن اندک می‌تواند در فرصت زمانی اندک، اطلاعات مفیدی را در زمینه‌ی این شاخه‌ی هنری در اختیار شما قرار دهد.
----------
هنر خلق درختان مینیاتوری! هنری از سرزمین های شرق دور. همیشه ما زیر سایه درختان هستیم اما در هنر بونسائی، می‌شود درختانی با عمر سی‌صد سال داشت که در کف دست جا‌بگیرند.
همان طور که از اسم این هنر پیداست Bon به معنی بشقاب یا همان سینی گلدان و sai به معنی کاشتن است. انتخاب گیاه برای این هنر، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. چون هر گیاهی مناسب این کار نیست و ممکن است در برابر مینیاتوری شدن به شدت مقاومت کند. بعد از این مرحله باید طراح بداند که چه آرایش و چیدمانی مناسب گیاه می باشد و بهترین فرم را برایش انتخاب کند. ارزش این هنر، به جز قدمت گیاه، به طراحی گیاه نیز می‌باشد که بسیار تاثیرگذار است. گلدان یا گلجا از نظر جنس و رنگ و درجه براقی بر کیفیت طراحی اثر گذار است. معمولا برای گیاهان گل‌دار، گلدان براق و برای گیاهان برگی، نوع مات آن استفاده می‌کنند.
معمولا عمر این درختان بیشتر از عمر انسان است، بنابراین لازم هست که کسی که اقدام به خلق این هنر می کند، آن را به وارثین خود تحویل دهد. کسانی که وارد این عرصه از طراحی هنری می‌شوند، معمولا صبوری زیادی باید داشته باشند و این صبوری فقط در سایه عشق امکان پذیر است.
در اینجا با چند نوع از این طراحی ها آشنائی می شویم:
FORMAL UPRIGHT STYLE BONSAI DEFINED معمولی و مستقیم
INFORMAL UPRIGHT STYLE BONSAI DEFINED غیر معمولی
SLANTING STYLE BONSAI DEFINED کمی انحراف دارد.
IN A WINDSWEPT BONSAI در برابر باد
BROOM STYLE BONSAI DEFINED مدل جاروئی
FORMAL CASCADE STYLE BONSAI DEFINED مدل آبشاری
TWO TRUNK AND TWIN TREE STYLES BONSAI DEFINED دو یا چند شاخه ای
WEEPING STYLE BONSAI DEFINED بونسای گریان
EXPOSED ROOT STYLE BONSAI DEFINED ریشه های بیرون زده
اما روش کار: بعد از انتخاب گیاه و نوع طراحی، شاخه های اضافی گیاه چیده شده و ساقه های نرم با کمک سیم مسی نرمی به ساقه اصلی طوری بسته می شود که فرم دلخواه را بگیرد. خیلی باید مواظب بود که ریشه گیاه و ساقه ها آسیب نبینند. بعد از این مرحله گیاه درون گلدان از قبل کاملامرطوب شده و زه کشی شده قرار می گیرد. آفتاب مستقیم و باد باعث آسیب زدن به گیاه می شود و آبیاری باید با با اسپری انجام می شود.
هر سال مسابقاتی در سطح ملی یا جهانی برگزار می‌شود که جوایز ارزنده ای نیز دارد. تصویر زیر یک نمونه از برندگان مسابقات جهانی این شاخه هنری می باشد.
منبع: مقاله از (By Thomas L. Zane - Backyard Bonsai, Daytona Beach, Florida)