در این پست در نقطه مقابل این پست، با تصاویری از فضاهای داخلی کلیساهایی مدرن مربوط به سده اخیر از عکاس فابریس فویلت روبه‌رو هستیم. کلیساهایی که پا چای پای سنت‌های معماری و هنر تاریخ اروپا نگذاشتند و به نوعی با ابداعات و نوآوری‌های هنرمندان آوانگارد عصر مدرن، به کالبد‌هایی -گاهی- خیلی متفاوت از سنت مالوف بنا شدند.

در ایران خود ما یکی از انگاره‌ها و سوال‌های جدی اینه که آیا می‌شه با سبک و سیاقی امروزی به خلق مساجدی دست زد که حال و هوای معنوی مانند کالبد‌ مساجد سنتی داشته باشند؟ (در این پرسش به نقد این موضوع که اصلا آیا این حال و هوای ادعایی بسیاری از مذهبی‌ها معلول کالبد یا در ارتباط با اون هست یا نه؟ نمی‌پردازم) پرسش خیلی زیاد بر تحلیل فرم استواره. آیا روش‌های نوین معماری می‌تونه به ملاحت و زیبایی معماری های سنتی برسه؟ آیا این روش‌های معماری مناسب فضاهای مذهبی هست؟

این سوال رو از اون‌جا مطرح می‌کنم که میون کلیساهای سنتی و مدرن و مساجد سنتی و مدرن شاید بشه ارتباطاتی پیدا کرد. یا اصلا ارتباطی هست؟ :)

بگذارین امروز که هنوز چیزی از تولد عیسی مسیح (ع) نگذشته، دو پست مسیحی مرتبط با پرسشی مهم با هم ببینیم:

مسیحیت و دین مسیحی بعد از انتشار اولیه‌ش در شرق اروپا، سه چهار قرنی رو در مظلومیت توسعه پیدا کرد و بعد کم کم با رسمی شدن در بخشی از قاره اروپا به صورت رکنی از ارکان جامعه اروپایی دراومد که با انحراف آرام آرام‌ش در اواخر قرون میانه به جایی رسید که نقطه اصلی انتقاد و انقلاب رنسانی شد و در عصر روشن‌گری با صراحت تمام از همه‌ی مزایا و حقوق و جای‌گاه‌ش در تمدن غرب خلع شد. در این سده ها، سنت‌های گوناگون هنری و معماری به خدمت بیان معارف مسیحی آمدند و سبک‌های گوناگون هنر و معماری در تاریخ اروپا هر کدوم نقطه کمال بروز و ظهور خودشون رو در کالبد کلیساهایی مربوط به دوران خودشون تجربه کردند.

با انتقال بخشی از میراث و تمدن اروپایی به امریکا، با وجود حضور قدرت‌مند انتقادات و اندیشه‌های عصر مدرن در امریکا و اروپا، انگیزه‌هایی هنوز برای احیای سبک‌ها و سنت‌های معماری و هنر قرون میانه و دوران سنت غربی در قاره جدید وجود داشت و اتفاقا اون چنان این انگیزه ها قدرت‌مند بود که امروزه هنوز بیش‌ترین بناهای موجود از یکی دو قرن اخیر در امریکا به سیاق سبک‌های تاریخی غربی و اصطلاحا به سبک‌های نیورومانسک، نیوگوتیک، نیوباروک، نیو .... هستند.

ریچارد سیلور در عکاسی‌های پانوراماش از کلیساهای نیویورک ضمن اثبات این حرف ما رو با نمودی کامل از معماری سنتی کلیساها در سیر تاریخی مغرب زمین روبه‌رو می کنه. این تصاویر رو ببینین تا در پست بعد یک پرسش مهم رو مطرح کنیم.

ساخت یک برج از یونجه‌های بسته‌بندی شده برای شرکت در مسابقه‌ی نماد کشاورزی حرکتی هوش‌مندانه و البته پر از بحثه.

از یک طرف پارادوکسی بین مفهوم یادمان و بنایی با استفاده از متریال‌های موقتی هست و نوعی تقابل ماندگاری و زودگذری ....

از سوی دیگه قرار دادن برجی بلند از الیافی گیاهی در کنار جاده‌ای که هر روزه ماشین‌های زیادی برای رسیدن به شهر از آن عبور می‌کنن یک جور تلنگره به بشر مدرن تمدن زده صنعتی. شاید برای همین هم باشه که طراحا از فرم‌های زیگورات شکل برای طراحی پایه برج و حتی شکل دهی به بخش بلند اون استفاده کردند؛ نوعی بهره‌گیری از آغازین دست‌ساخته های بشری و اشاره به ریشه‌های سنت.

طراح در کنار این دو نگاه ارزش‌مند که در کار گنجونده، اشاره ای هم به معماری و طراحی پایدار و استفاده از مصالح طبیعی داشته و در کنار همه این حرف‌های مفهومی، سعی کرده بنا در مقیاس کاربردی‌ش دارای تنوع کاربردی خوبی باشه که جواب‌گوی سطوح مختلف برخورد با خودش باشه. از سکوهای نشستن تا امکان بالارفتن از بنا تا اتاقک داخلی که امکان جمع‌شدن‌های محدود رو فراهم می‌کنه....

این رستوران سنتی در چین یک تفاوت مهم با رستوران‌های سنتی ای داره که عموما تجربه می کنیم. رستوران در یک بنای به واقع سنتی و قدیمی ساخته شده و در واقع معماری داخلی شده اما به جای اون که به ساده ترین کار فکر کنه و سعی کنه بازنمودی واقع‌گرایانه از عناصر سنتی داشته باشه تا حال و هوای سنت رو حفظ کنه، برعکس سعی کرده با استفاده حساب شده از متریال‌های امروزی به حال و هوایی متناسب با فضا (نمی نویسم حال و هوایی سنتی) دست پیدا کنه

با طراحی الگوهای تکرارشونده حساب شده از متریال‌های طبیعی، با پرهیز از بیهوده کاری و افزون کاری های بی مورد، با رعایت رنگ‌بندی متریال‌ها و تاثیراتی که در محیط خواهند گذاشت.... به نظرم نتیجه سنتی تر از خیلی بناهایی شده که سعی دارن به زور خودشون رو سنتی نشون بدن.

البته طبعا طراح برای حفظ روح فضا، حرکت‌های جنگولک و آوانگارد در طرح ش نداره. بیشتر می خواستم با شبه سنتی سازی‌های مزورانه مقایسه ش کنین. 

 آب‌نماهای شهری  معمولا حوض‌ها و فواره‌هایی خیلی معمول و غالبا بدون کارایی جدی در فضاهای شهری هستند. البته در شهرهای قدیم ما این طور نبوده. یک حوض ساده به علت تناسب خوبش با فضای پیرامون چه به لحاظ اقلیمی چه به لحاظ ابعاد و هم کاربری خیلی خوب هم عمل می کرده در فضا و کلی تلطیف می کرده محیط رو. آب روشنی بوده  و آیت الاهی و پدران ما دیدگان شون رو از نور و روشنی و دیدن نشانه های خدا برهم نمی بستن.

در روزگار ما ، که کم‌تر دیدگان بینا داریم و حتی کم‌تر دیدگان بینا جستجو می کنیم، آب و آب‌نما هنوز می تونه تلطیف کننده فضا باشه  والبته کاربری های fun هم بهش اضافه شده. تفریح و خلاصه باز هم یه جورایی تلطیف فضای هنجارهای اجتماعی به نوعی! هرازچندگاهی ابداعی و طرحی نو از آب و آب‌نما در بسترهای شهری طرح می شه . طرح زیر یکی از شجاعانه ترین هایی بود که تا به حال دید‍م.

کی فکر می کنه در این وانفسای طرح های محیرالعقول چینی ها این طور وفادار باشن به سنت‌هاشون در معماری!
به نظر همین استغنای نیم‌بند شرقی هم هست که تا امروز کمک کرده قطبی بمونن برای خودشون؛ البته در کنار جمعیت زیاد و سرمایه‌های عظیم انسانی و نیروی کار و اقلیم بزرگ و .....

 یک دستگاه بخور با شکل و فرم سنتی، که می تونه بخار رو به صورت حلقوی هم بیرون بده! همیشه از دستگاه های بخور مرسوم که فرم هایی مدرن دارند، بیزار بودم. یعنی نمیامدند به خودشون این دستگاه ها! اما این یکی این طور نیست. یعنی خیلی احساس دوگانگی و تناقض به آدم دست نمی ده.