طراحان ژاپنی برای یک خانه‌ی مسکونی در شهر آنجو ژاپن، فضایی شبیه به ایوان‌های ایرانی طراحی کرده‌اند. البته این شباهت نه از لحاظ چهره و ظاهر بل‌که از نظر کارکرد و الگو به وجود آمده است. آن‌ها به جای تعریف یک لبه میان فضای درون و بیرون خانه، فیلتری بینابینی را در نظر گرفته‌اند تا علاوه بر اتصال این دو فضا به یک‌دیگر، عمل‌کردهای مهمی را نیز به این بنا اضافه کنند. ایجاد این فضای نیمه‌باز امکان فیلتر شدن نور با سلسله مراتبی مشخص را می‌دهد، علاوه بر این چنین کیفیت فضایی آن را برای کارکردهای جمعی نیز مناسب کرده است. شاید وجه ممیزه‌ی این طرح را بتوان در یک‌پارچه بودن حجم کلی ساخت‌مان با وجود این تنوع دانست، هم‌چنین پیوسته‌گی محسوسی که میان فضاهای گوناگون با امتداد بصری ایجاد شده است. 

آثار معماری معمولا با کنار هم قرار گرفتن مواد و مصالح گوناگون شکل می‌گیرند. اما در مواردی غیرمعمول، معمار مانند یک هنرمند سنگ‌تراش، بنای خود را با زدودن زواید از دل یک توده بیرون می‌کشد. یعنی در واقع معماری در خالی فضایی شکل می‌گیرد و نه در قسمت پر آن. هرچند تاریخ‌نویسان معماری با استدلال‌هایی تامل‌برانگیز سعی کرده‌اند تا انگاره فضای خالی را انگاره‌ای متاخر و مربوط به زمان معاصر قلم‌داد کنند اما قوت فضاهای داخلی در نمونه‌های کهن نشان از درکی عمیق‌تر از فضا در تمدن‌های سنتی دارد.

نمونه‌های اعلایی از این نوع معماری را می‌توان در تاریخ هنر هند جست‌وجو کرد. سال‌ها، سازندگان بودایی، جین و هندو از دل سنگ و صخره‌ی کوه‌ها، مکان‌هایی برای عبادت و گوشه‌نشینی می‌ساختند. گاهی به دلیل قرار گرفتن در دل کوه، از این آثار با عنوانی گمراه‌کننده‌ یعنی غار یاد می‌کنند؛ اما در حقیقت معابد و صومعه‌هایی هستند، برای پناه دادن به راهبان سرگردان و دوره‌گرد؛ یا زایرانی که از راه‌های دور آمده‌اند.

تیم‌بوکتو شهری علمی و حوزوی در مالی‌ست که قرن‌هاست فعالیت علمی در آن جریان دارد. از مشاور افریقایی دی‌اچ‌کا خواسته شده است تا مرکز علمی فرهنگی احمدبابا را به منظور گردآوری میراث علمی این پای‌گاه قدیمی طراحی کند. مشاور در عین آن‌که با یک صورت مساله بسیار جدید و فضاهایی کاملا نو و امروزی روبه‌رو بوده است درنظر داشته تا فرهنگ بومی، موتیف‌ها و دست‌آخر معماری بومی منطقه را در طرح خود لحاظ کند. طرح نهایی ترکیب جالب و هم‌نشینی راحت چند توده ساختمانی سنتی و نو با استفاده از مصالحی عرفی در منطقه است که جریان هوای طبیعی و نور و سایر مولفه‌های معماری سنتی منطقه را در خود دارد. به جز موتیف‌های بومی، موتیف‌های اسلامی نظیر گره‌های هندسی اسلامی نیز علاوه بر هویت‌بخشی به بنا، نقش‌هایی کارکردی در مجموعه پیدا کرده‌اند و به صورت سایه‌اندازهایی بر روی سطوح نورگذر تعریف شده‌اند. سادگی و نوآوری اصلا مخالف یک‌دیگر نیستند.

این بار ﻣﻰخواهم شما را شگفتﺰده کنم؛ با بیان یک راز. ﻣﻰخواهم چگونگی به پرواز درآوردن یک سنگ را نشان‌تان بدهم. تعجب نکنید. یک دانشمند کارکشته این راز را برایم فاش کرد. و من به رایگان در اختیار شما ﻣﻰگذارم. باشد که قدر بدانید.

تنها پرندهﻫﺎ نیستند که پرواز ﻣﻰکنند. سنگﻫﺎ هم بال دارند. برای بیرون کشیدن بالﻫﺎی یک سنگ باید ابتدا او را از آغوش مادرش، زمین، جدا کنید. پس از آن، سنگ در دستان شما قرار ﻣﻲگیرد. حال به بالا نگاه کنید. با وارد کردن نیرویی به دست خود، سنگ را به سمت آسمان پرتاب کنید. در کمال شگفتی مشاهده خواهید کرد که سنگ بالا ﻣﻰرود! توجه کنید! سنگ به سمت بالا حرکت ﻣﻲکند!

نگذارید مشاهدهﻯ یک سنگ در حال پرواز، این حقیقت را از یادتان ببرد، که سنگﻫﺎ پس از اندکی پرواز خسته ﻣﻰشوند؛ ﺁن وقت بال ﻣﻰبندند، تا سقوط کنند؛ و وقتی سقوط کنند، چنان اشتیاقی برای بازگشت به آغوش مادرشان دارند، که برایشان مهم نیست، چه چیزی سر راه‌شان قرار دارد؛ حتی اگر آن چیز، سر نازنین شما باشد.

یکی از ۶ طرح برگزیده‌‌ی جایزه‌ی معماری‌های پیش‌رو، مجتمعی است متشکل از چند ساخت‌مان اداری، که توسط طراحان هیما و نادا در مغولستان طراحی شده است. طراحان که برای گنجاندن تعداد زیادی فضای اداری در زمینی به مساحت ۱۲ هزار متر مربع، چاره‌ای جز اسقرار متراکم توده‌ها نداشتند، تدبیری خلاقانه اندیشیده‌اند. آن‌ها مکعب‌هایی با ابعاد گوناگون و زوایایی متفاوت را با یک‌دیگر تداخل داده‌اند،‌ به نحوی که همه‌ی ساخت‌مان‌ها کلیت یک‌پارچه را تشکیل می‌دهند و ورودی ساخت‌مان‌ها در فضای مشترک بین آن‌ها و با برشی زاویه‌دار از هر مکعب ایجاد می‌شود. این برش‌ها که در قسمت‌های مختلف این احجام به مقاصد گوناگونی ایجاد شده‌اند، در کنار نمای سنگی چندوجهی درنظرگرفته شده، تناسب هندسی خوبی دارند و مجموعه‌ی طرح را ظاهری طبیعی می‌بخشند. سنگ‌ نمای جالب این بنا به دلیل حجیم بودن و بیرون‌زده‌گی، نورگیری مطلوب در فصول سرد و گرم را نیز تسهیل می‌کند. 

پاویون تخم‌مرغی یک اثر معماری است که نتیجه‌ی کار یک طراح و هم‌کاری عده‌ی زیادی از افراد علاقه‌مند است. میشاییل وندرکلِی این پاویون خود ایستا را از ۴۷۶۰ قطعه‌ی سنگی ساخته است که هر کدام از آن‌ها دارای طرحی منحصر به فرد است و توسط پرینت سه‌بعدی ساخته شده‌اند. او طی فراخوانی از میان کسانی که به این تکنولوژی دست‌رسی دارند خواست که هر یک، تعدادی از این سنگ‌ها را بسازند و در اختیار او بگذارند تا در نهایت این قطعات مطابق مدل سه بعدی به یک‌دیگر متصل شوند. پاویون کِلی در مساحتی بیست مترمربعی ساخته شده و هندسه‌ای غیرخطی دارد که آن را از منظرهای گوناگون متفاوت می‌کند. قطعات تو خالی و قاب شکل این اثر ، علاوه بر راحت‌تر کردن اتصالات پاویون و تامین ایستایی آن، جداره‌ای نیمه شفاف را به وجود آورده است که کارکرد پاویون را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

البته چنین پروژه‌هایی بیش از آن‌که به عنوان محصولی کارکردی بررسی شوند، از لحاظ دست‌آوردهای پژوهشی حائز اهمیت‌ند. تاثیراتی که این پژوهش‌های کارگاهی بر تحولات طراحی و خروجی‌های معماری و هنری آینده خواهند گذاشت غیر قابل چشم‌پوشی است. اهمیت‌ اصلی آن‌ها در راه‌ها و روش‌هایی است که به معماری و هنر آینده نشان می‌دهند.