وقتی تصویر اول این پست رو دیدم بدون این که جزییاتش رو بخونم، نمی دونم چرا ناخودآگاه یاد فرم رسمی‌سازی و مقرنس‌کاری‌های معماری سنتی خودمون و ظرفیت فوق‌العاده و غنای فرمی اون‌ها افتادم؛ انگار این کار می‌خواد یه جوری تقلید فرمی و سازه‌ای از اون‌ها داشته باشه.

این مجموعه مربوط به یک برند ایتالیایی جواهرات هست که غرفه‌ای موقت در ابوظبی برای عرصه‌ی محصولات‌ش ساخته. این غرفه تشکیل شده از یک سری لوله‌های اکرولیکی که با قطرها و ارتفاعات متفاوت و با برش‌های حساب شده در کنار هم قرار گرفته‌اند. طراح در این پروژه قصد داشته فرمی رو برپا کنه که بدون نیاز به سازه‌ی پشتیبان داخلی بتونه نیروها رو انتقال بده و در نهایت مجموعه خود ایستا بشه. غیر از بحث فرم و سازه‌ی این غرفه، جزییات اتصالات لوله‌ها به یک‌دیگر هم جلب نظر می‌کنه.  

آرشیگرام! یه گروه از چند تا جوون که معتقد بودن روح زمانه‌شون با تکنولوژی گره خورده، قرار گذاشتن بشینن و این معماری آینده‌ی جامعه‌شون رو با هر ابزاری به تصویر بکشن - اسکیس، کلاژ، حتی اگه شرایط اجازه داد ساختن بنا ... اما توی اون زمان به خاطر عقب بودن تکنولوژی، اقتصاد ضعیف، و دلایل سیاسی و ... نتونستن رویاشون رو بسازن. در عوض یه میراث خیلی باارزش برای نسل‌های بعدشون گذاشتن! (و همون‌طور که می‌دونین خیلی از معمارای بعدی که موقعیت‌های بهتری برای ساختن رویاهاشون داشتن از این‌ها الهام گرفتن)

مفاهیم پنهان کتیبه‌ها در معماری اسلامی
یانون‌دیزاین - نوشین ناگهانی (دانش‌جوی کارشناس ارشد معماری؛ دانش‌گاه تربیت مدرس)
———-

 چند روز پیش در رسانه های جمعی صحبت هایی از حجت الاسلام و المسلمین قرائتی منتشر شد که انتقادهایی به جا و خوب از روند مزورانه و مسرفانه تبلیغات دین و فرهنگی بود. از جمله این انتقادات، انتقادی مهم در باب پرهیز از اسراف و تجمل در ساخت مساجد و هنرهای وابسته به آن بود که آقای قرائتی با بیانی جالب -مانند همیشه- گفته بودند: "اینکه بودجه صرف نمایشگاه قرآن یا فلان کاشی‌کاری می‌شود که خط آن را هیچ جنّی نمی‌تواند بخواند، چه بهر‌ه‌ای برای اسلام دارد؟! " +
اگرچه روی اصلی این سخن با اسراف و در نهی از اسراف است و سخنی حق و حتی به نوعی درد امروز معماری مذهبی-اسلامی ماست، اما برداشتی دیگر از این صحبت‌ها ابهام‌هایی در زمینه ارزش‌های هنری نهفته در آثار معماری اسلامی نظیر کاشی‌کاری ها بوجود می‌آورد و پرسشی مهم را مطرح می‌نمود که به راستی اهداف نهفته در کاشی‌کاری ها و خوش‌نویسی کتیبه‌های اسمای الاهی در مساجد و مراکز مذهبی جهان اسلام چه بوده است و امروز در عصر جدید چه باید کرد؟

کی می شه یک جوون مرد تو ایران خودمون کارگاه در ابعاد وسیع برقرار کنه و الگوهای سنتی و هندسی فخیم خودمون رو به صورت محصولاتی صنعتی و قابل کاربرد در ابعاد وسیع معماری، تولید کنه و روحی تازه به کالبدهای بی روح معماری هامون بدمه.؟

می دونین، حالا خیلی ها این رو نمی گن اما اگه تاریخ هنر و معماری این سرزمین رو مرور کنین هم می بینین که هرجا نگاره ها و الگوهایی رایج شدن از این بوده که کارگاهی یا هنرمندی بزرگ در اون پهنه جغرافیایی دست به کار تولید اون دیتیل خاص بوده. مثلا در یک دوره خاص در معماری ناحیه ای خاص می بینیم که نرده های چوبی عالی با طرحی خوب به کاربرده می شده و بعد می بینیم ناشی از حضور یک سنت خاص چوب سازی و متاثر از حضور هنرمند یا صنعت گری خاص بوده.

به شخصه فکر می کنم فقدان ارزش‌های هنری در اطراف ما امروز بیش از هرچیز ناشی از عدم حضور این طور موثرهای تولیدیه...

پیکر بی‌جان مساجد در موزه-شهر اصفهان
یانون‌دیزاین - صادق لطفی زاده (دانش‌جوی کارشناس معماری؛ دانش‌گاه هنر)
———-

ص. لطفی زاده در یادداشت درددل گونه‌ی دیگری که برای یانون‌دیزاین فرستاده است، این بار از خالی شدن هویت و روح از کالبد هنرهای موسوم به هنراسلامی به خصوص مساجد جهان اسلام می گوید. از تجربه سفری به اصفهان، پایتخت فرهنگی جهان اسلام می گوید و آن چه در آن جا دیده است و دردی که پیدا کرده. در این یادداشت در ادامه از وضعیت تمدن اخیر و جایگاه و معنای هنر اسلامی در آن سخن به میان آمده است و راه رسیدن به معنایی درست از هنر و معماری اسلامی و تدوین اصول آن، ورود از دروازه تفقه دینی برشمرده شده است. به راستی آیا توجه لازم به این موضوع امروز در میان جامعه متخصص هنر از یک سو و از سویی دیگر در میان بدنه ملت اسلامی وجود دارد؟

 این طرح که عبارته از مرکزی فرهنگی اسلامی در آلبانی، چندی پیش خیلی در فضای وب صدا کرد و حتی به نظرم تقدیرهایی هم ازش به عمل آمد.
موضوع بر سر این بود که ابداع جناب طراح خیلی مورد توجه افراد مختلف قرار گرفت در حالی که اساسا ابداع این بنده خدا کاری بی بنیان، ذوقی و بی دلیل بود که از برخوردی فرمی با معماری اسلامی نشات گرفته بود.
حالا خودتون پست رو مشاهده کنین می فهمین دارم از چی حرف می زنم.
چیزهایی در امروز معماری اسلامی داره رخ می ده که آدم مدام می زنه روی دستش و می‌گه وای بر من! باید کاری کرد.....

ماسون‌ستیزی و نمادیابی‌های خیال‌بافانه
یانون‌دیزاین - یحیی نوریان (کارشناسی ارشد معماری؛ دانش‌گاه تربیت مدرس)
———-

باید این روند نمادسازی و نمادپژوهی و نمادنگاری و نمادخیالی موجود را متوقف کرد. اشکالی ندارد که جستجوگرانه و با دانش به مساله نماد نزدیک شد اما امان از تیغ در کف جاهل. جلوی این خیالات را بگیرید. وگرنه روزی می‌رسد که همه چیز را منکر می‌شویم! نویسنده در این یادداشت با بیان مصادیق کاربرد نگاره‌های بر پایه‌ی تناسبات ریشه‌ی سوم در هنر اسلامی، باور انتساب عمومی برخی نما‌دها به تفکرات یهودی و فراماسونری را مورد انتقاد قرار می‌دهد. اگرچه این یادداشت با وجهی اجتماعی-انتقادی در پایگاه تریبون مستضعفین منتشر شده است اما فراخور موضوعات مورد توجه یانون‌دیزاین، بخش مستدل آن در این‌جا عرضه می شود.