اُکودا سن میگل تمام سطوح بیرونی یک کلیسای متروک در مراکش را نقاشی کرده است. او نقاشی‌های زیادی را بر دیواره‌های شهری کشیده است که در تمامی آن‌ها همین ساختار هندسی و ترکیب رنگی دیده می‌شود. کارهای او اغلب دارای کاراکترهایی است که چهره‌ای واضح ندارند و بعضی از آن‌ها با افکاری بیمارگونه ترسیم شده‌اند. او با این سبقه‌ی کاری حالا پیکر بی‌جان یک کلیسای کهنه را بوم خود کرده و با تنوع رنگی تمام، سطوح آن را پوشانده و یازده چهره‌ را در دهانه‌های آن ترسیم کرده است. اگرچه او در گوشه‌هایی از این نقاشی‌های انتزاعی به شکل نمادین آسمان را تصویر کرده و سعی در ارتباط دادن آن با کلیسا داشته است، اما به نظر می‌رسد تمام احترام او به کلیسا به همین اشاره‌های کوچک خلاصه شده و برای او محل عبادت با دیواره‌های یک سیلو تفاوتی نمی‌کند.

به تازه‌گی اثری را در یانون دیزاین دیدیم با عنوان «همه‌ی پاریس در یک بنا»، اثری که به دنبال بازنمایی یک‌پارچه از هویت معماری پاریس بود. در این پست نیز مجموعه‌ای را خواهیم دید که کاری مشابه را برای شهرهای گوناگون و البته در تصاویری دوبعدی و گرافیکی انجام داده است. انگار که تکثر روزافزون عالم و بمب‌باران تصویری رسانه‌ها همه را بر آن داشته تا با کنار هم قرار دادن عناصر مشترک، هویت هر مکان را به طور مجزا بازیابی کنند.

ساوینووا با سفر به سرتاسر اروپا و تصویربرداری از فضاهای زندگی مردم، مجموعه‌ای از خانه‌ها و عناصر شهری را برای خود جمع‌آوری کرده و آن‌ها را در کلاژی تصویری بازنمایی کرده است. او در این تصاویر تنها خانه‌های تیپیکال را کنار هم قرار نداده، بل‌که عناصر مهم‌تر هویت‌ساز را از دیدگاه خود برجسته کرده و در این ترکیب یک‌پارچه گنجانده است. اگرچه او در این تصاویر نگاه گرافیکی نیز داشته است، اما با این حال هر کدام از آن‌ها می‌توانند آیکونی متفاوت از معماری آن شهر نیز به حساب بیایند.

میراث فرهنگی گاهی نقشی فراتر از یک موجود قدیمی و جالب را بازی می‌کند. گاهی انسان‌ها برای بازیابی هویت‌شان مجبور به دست‌اندازی به همین میراث‌ شده تا به خودشان و دیگران ثابت کنند، که حضورشان در این دنیا بی‌ریشه نیست و فرزند پدرانی متمدن هستند. 

جنگ سوریه و عراق در مناطقی رخ داد که از لحاظ تمدنی و تاریخی جزو مهم‌ترین نقاط دنیا بود. موجوداتی مسخ شده که با بی‌رحمی بی‌سابقه‌شان هزاران انسان را از دم تیغ گذراندند و چندین میراث مهم تمدنی را نابود کردند. در این میان نکته‌ی جالب توجه دل‌سوزی گروهی برای این آثار تاریخی و نادیده انگاشتن قتل عام مردم بی‌دفاع در این چند سال بود.

اسماعیل حریری و چند هنرمند دیگر حالا به اسم پناهنده‌ٔ سوری شناخته می‌شوند. هنرمندانی که در مرز اردن، با هر آن‌چه در نردیکی‌شان بود دست به کار شده و با ساختن مجسمه و نقاشی یاد میراث معماری‌شان را زنده نگه داشته‌اند. آن‌ها مجموعه‌ای از آثار که بعضی به کلی نابود شده و بعضی در خطر نابودی هستند را به این شیوه بازسازی کرده و با هنر خود، نوعی مرثیه‌ی تجسمی سروده‌اند.

اگر بالا و پایین شهر یکی شود، و اگر فقیر و پول‌دار، متخصص و کارگر و خیلی متضادهای دیگر مجبور شوند در یک جا خانه بسازند و کنار هم زندگی کنند چه پیش خواهد آمد؟ طرحی که گروه معماری فرانسوی برای مسابقه‌ی شهرداری پاریس ارائه کرده، کنایه‌ای جالب را در قالبی طراحانه بیان کرده است. آن‌ها خانه‌های پاریس را به چند تیپ مشخص تقسیم کرده و همه را در مجتمعی یک‌پارچه گرد هم آورده‌اند. سقف‌های شیروانی و صاف، نماهای پرکار و ساده، ساختمان‌های چند طبقه و کوتاه و کلی پارادوکس دیگر در یک حجم عجیب جا گرفته‌اند. اگرچه معمارها سعی کرده‌اند با هم‌باد کردن سطوح و استفاده از گیاهان کمی این مجتمع را منسجم‌تر جلوه دهند، اما کماکان حرف اصلی این کار را تفاوت‌های فاحش و طنزآمیز آن می‌زنند.

حتما در بعضی از فیلم‌ها دیده‌اید که عده‌ای با نگاه کردن به ظرف شیشه‌ای، از وضعیت یک کشتی یا انسان در جایی دیگر با خبر می‌شوند، یا مواردی شبیه به این که در فیلم‌های علمی-تخیلی زیاد دیده‌ایم. ساخت‌مان‌های محبوس در شیشه‌ٔ دی یانگ چیزی شبیه به این داستان‌های افسانه‌ای است که این بار معماری نقش محوری آن را ایفا می‌کند. هنرمند، این بناهای مینیاتوری معلق در هوا را دورن لوله‌های آزمایش‌گاهی محبوس کرده است، لوله‌هایی که انسان را یاد نمونه‌برداری و آزمایش نیز می‌اندازند. انگار که ساخت‌مان‌ها را به هم‌راه زمین بسترشان از وسط شهر کنده‌ و آن‌ها را برای بررسی و آزمایش‌ آماده کرده‌اند !

نشریه‌ی «فرم و ایمان» مسابقه‌ای را بین ساخت‌مان‌هایی با کارکرد مذهبی برگزار کرده و از میان ۱۳۰ اثر ثبت شده، ۱۶ بنا را به عنوان برگزیده انتخاب کرده است. ساخت‌مان‌ها و حتی همه‌ی آثار هنری که به نوعی مربوط به مسائل اعتقادی و دینی هستند،‌ در تاریخ هنر و تمدن نقش مهمی را ایفا می‌کنند. حالا این نشریه با هم‌کاری موسسات مذهبی دیگر، این مسابقه را در پنج قالب امکانات نوین، بازسازی، مرمت، تغییر کاربردی و طراحی داخلی برگزار کرده و چهره‌ی جدیدی از اماکن مذهبی را ارائه داده است. آثار منتشر شده غالبا متعلق به کشورهای غربی و ادیان مسیحیت و یهود بوده و نشانی از مساجد و معابد شرقی در این نمونه‌ها نیست.

در این مجموعه مساله‌ی نورگیری از اهمیت خاصی برخوردار بوده و هم‌چنین شاخصی که این بنا را در شهر متمایز می‌کند. بعضی از ساخت‌مان‌ها کاملا با روی‌کرد معمول ابنیه‌ی عمومی طراحی شده و گاهی اگر صلیبی بر در و دیوار نبینیم، تشخیص کاربری بنا به آسانی ممکن نیست. در کنار این نمونه‌های کاملا مدرن و تغییر ماهیت یافته، نمونه‌های مناسبی در بخش مرمت دیده می‌شود که خلوص و خلوتی یک فضای عبادی را به خوبی حفظ کرده است.

چالش‌های مشابهی را این سال‌ها در مسجدسازی خودمان داشته‌ایم. بد نیست که روی‌کرد غربی‌ها را در این زمینه با نمونه‌های اخیر داخلی مقایسه کنیم. تشابه‌ها و تضادهای جالبی را خواهید یافت.

یکی از اصول مرمت ابنیه‌ی تاریخی، قابل تشخیص بودن مداخلات مرمتی از شرایط اصلی بناست. پروژه‌ای که معماران xyz در پرتغال انجام داده‌اند، بازطراحی بنایی ۱۰۰ ساله است که این اصل مرمتی به شکلی جالب در آن رعایت شده است. اگرچه این بنا از لحاظ تاریخی اهمیت خاصی نداشته و استفاده‌ی مجدد از فضاهای آن تنها دلیل بازسازی‌اش بوده است، اما طراحان برای هویت پیشین ساخت‌مان و به خصوص فنون سازه‌ای آن احترام قائل شده و مانند اشیای گران‌بهای یک موزه آن‌ها را به شکل حفاظت شده نمایش داده‌اند.

پنهان بودن همیشه‌گی سازه‌ی ساخت‌مان‌ها انسان را به دیدن‌شان کنج‌کاو می‌کند. ظهور نصفه و نیمه‌ی این سازه‌ی چوبی سال‌خورده، احتمالا برای استفاده‌کنندگان ساخت‌مان تجربه‌ی جالبی را رقم بزند. تجربه‌ای که حرف‌هایی فراتر از تماشای سازه‌های اکسپوز مدرن دارد.

یک مجموعه‌ی آش‌پزخانه به جای یک بانک قدیمی قرار گرفته و قرار است در آن تکنولوژی و آش‌پزی به هم بپیوندند. طراحان برای این آرمایش‌گاه و کارگاه که در آن بر روی پرینت سه بعدی مواد خوراکی مطالعه می‌کنند، به دنبال عنصری ویژه بودند که بیان‌گر هویت این مجموعه در برخورد اول باشد. تراس کنسول شده‌ای که به نظر کاربرد مشخصی ندارد برای این مقصود در نظر گرفته شده و نرده‌های در هم تنیده و عجیب آن، فعالیت تکنولوژیک کارگاه را فریاد می‌زنند. این مجوعه‌ی ورودی از ترکیب چوب و فلز ساخته شده که علی رغم تلاش طراحان برای عبور هنرمندانه‌ی آن‌ها از میان هم، هیچ‌گونه سنخیتی با هم نیافته‌اند. نرده‌های سه بعدی این تراس با تکنولوژی برش سی‌ان‌سی و روش‌های دیجیتال ساخته شده است. 

یک سال اخیر را شاید بتوان سال تحول صنعت پرینت سه بعدی دانست. صنعتی که با توسعه‌ی همه‌جانبه توسط گروه‌های مختلف، طیف وسیعی از کاربردهای جدید پیدا کرده است. سایت دیزاین‌بوم مجموعه‌ای از برترین کارهای پرینت سه بعدی سال ۲۰۱۵ خود را منتشر کرده است که در میان آن‌ها، تعدادی مربوط به صنعت مد و پوشاک می‌شد و در یانون دیزاین قابل انتشار نبود.

نکته‌ی قابل توجه در این آثار، استفاده از پرینت سه بعدی در مقیاس‌های بسیار متنوع، از طراحی شیرآلات و ظروف گرفته، تا پرینت مجسمه‌های غول‌آسا، اتوموبیل و سازه‌های واقعی معماری است. تکنولوژی‌ای که به دلیل پیوند میان دنیای دیجیتال طراحی و جهان واقعی ساخت، هر روز بیش‌تر مورد استقبال قرار می‌گیرد، در این مجموعه آثاری را به وجود آورده که تا چند سال پیش غیر ممکن به نظر می‌رسید. به نظر می‌رسد جذابیت‌های پرینت سه‌بعدی تنها به دیجیتالی و آسان بودن آن محدود نمی‌شود، بل‌که قابلیت شخصی‌سازی در آن، ویژگی مهمی است که احتمالا محصولات صنعتی را دچار تحول می‌کند و بازاری دیگر را ایجاد خواهد کرد.

شاید بد نباشد که به این بهانه آثار پرینت سه بعدی یانون دیزاین را با هم مرور کنیم. دیدن پست‌های ابتدایی و مرور صحبت‌هایی که چهار سال پیش مطرح شده، برای خود ما هم جالب توجه بود! در این پست با کلیک کردن روی هر عکس تصاویر کامل‌تری از آن را می‌توانید ببینید.