این روزها زیاد از گزینه‌های روی میز دولت‌های استکباری جهان در قبال انقلاب اسلامی ایران می‌شنویم، به طوری که در راه‌پیمایی دو چندان با شکوه امسال ۲۲ بهمن، یکی از دست‌مایه‌های اصلی تمسخر و طنز مردمی همین تعبیر گزینه‌های روی میز بود. اما خلا گفت‌گوی با جهان آن هم به زبان بی‌مرز هنر در این طور مسائل خیلی جدی به چشم می‌آید. ما باید با جهان در مورد انقلاب‌مان بیش‌تر حرف بزنیم. مردم جهان حتما از دولت‌مردان احمق‌شان عاقل‌تر خواهند بود. یکی از این زبان‌های بدون مرز هنری، زبان گویای انیمیشن است که به دلیل ماهیت و فضای فانتزی آن معمولا برای القای پیام‌های خیلی جدی و کمی هم چالشی مناسب‌تر از خیلی دیگر از زبان‌هاست. انیمیشن‌ها با به کارگیر صحیح نشانه‌های تصویری و بهره‌گیری از ساخت خوش خیلی راحت و سریع مرزهای گفت‌گو را درمی‌نوردند و ره صد‌ساله را یک شبه طی می‌کنند. 

انیمیشن سه بعدی کوتاه «گزینه‌های روی میز» توسط استودیوی فراسوی ابعاد در آستانه‌ی بیست‌ و دوم بهمن امسال منتشر شده است که به سفارش مرکز هنرهای رقومی بسیج تولید شده است. در این انیمیشن ساختی خوب در کنار بیان طنزی دوست‌داشتنی قرارگرفته است که بستر خوبی برای گفت‌گوی فرامرزی در موضوع چالش ایران و مستکبرین جهان است. با این وجود به نظر می‌رسد بهره‌برداری اندک از نشانه‌های تصویری اصلی‌ترین موضوع مورد نقد در این انیمیشن است. به جز بهره‌برداری اندک از ظرفیت‌های دوربین و حرکت آن در کل کار، «گزینه‌های روی میز» می‌توانست برای تمام روابط میان رخ‌دادها -مانند برخی صحنه‌ها که رعایت شده است- معادل معنایی و نشانه‌ای و مابه‌ازای واقعی داشته باشد که در این صورت با وجود کوتاهی زمان و قصه، اثری ماندگار و دارای پیام برای همه مخاطبین جهانی خود بود.

همان‌طور که همه خوب در جریان هستیم نتیجه نرمش‌های رفتاری دولت جدید و برنامه دیپلماتیک ما با دنیا چیزی جز رجزخوانی دوباره دنیای استکبار برای انقلاب اسلامی و ایران عزیز نبوده است. چه به تاریخ و عبرت از آن معتقد باشیم چه معرفت خود را از عقل و اندیشه بگیریم و چه کتاب وحی و کلام اهل وحی را مدنظر داشته باشیم باید خوب بدانیم که استکبار تنها زمانی شر خود را از سر مستضعفان عالم کم خواهد کرد که محکم جلوی آن بایستی و پوزه‌اش را به خاک بمالی... و لولا دفع الله الناس بعضهم ببعض لفسدت الارض..... کار دیپلماسی، همین نشستن و نرمش‌ نشان‌دادن و گفت‌گوست و امیدواریم که تیم دیپلماتیک ایران و دولت دکتر روحانی، عزت و شرافت ایران اسلامی را تمام هم و غم خود بداند و قدمی از آرمان‌های بلند انقلاب اسلامی ایران کم نگذارد. اما در یک مملکت همه لازم نیست دیپلمات باشند. مثلا رهبر انقلاب یک بار گفت من انقلابی‌ام من دیپلمات نیستم، یعنی حتی شاید رهبر یک نظام هم لازم نباشد عهده‌دار امر دیپلماتیک باشد. در این میانه که حتی دیپلمات‌های امریکایی وظبفه‌ی سخن‌گویی وزارت جنگ را به عهده گرفته‌اند و حداقل با پز فاتحانه مدام برای ایران خط و نشان می‌کشند، چرا طراحان ما انقلابی نباشند و حتی با پروپاگاندا جواب این حجم عظیم پروپاگاندا را ندهند؟ طراحان آتلیه موجود در خانه‌ طراحان انقلاب اسلامی با طراحی چهار پرده خوش تکنیک و انتخاب جمله‌ای از رهبری انقلاب، به خوبی جواب این گنده‌گویی های غربی-امریکایی را داده‌اند. آخر دنیا باید بفهمد با ملتی انقلابی و پرانرژی طرف است... ما مردان نبردیم.

از منظر نقد، می‌خواهم به بهانه این مجموعه در مورد عنوان‌بندی و لی‌اوت چند نکته بگویم. با وجود صراحت کلام و زیبایی بصری مجموعه، لی‌اوت و عنوان‌بندی هر چهار اثر دارای محتوای کلامی زیاد آن هم به صورت فشرده  و کوچک است که با توجه به انتشار اثر در فضای وب، کارکرد کم‌تری دارد. اگرچه این گونه‌کارها جنبه و کارکرد داخلی نیز دارد اما با توجه به کارکرد بین‌المللی آن به نظر توجه دو چندان به لی‌اوت انگلیسی و سعی در انتشار جهانی این گونه کارها بسیار مهم است. عنوان و شعار انگلیسی نباید حداقل غلط املایی داشته باشد که امیدوارم این توجهات دقیق‌تر و جدی‌تر پیگیری شود.

اگر یادتان باشد تقریبا پارسال همین حوالی پستی را با هم دیدیم که در آن تصویر یک سرباز چینی به نمایندگی دیکتاتوری چینی به صورتی بسیار پروپاگاندا با مجموعه ۵۵۰۰ عروسک سرباز توسط هنرمندی غربی ساخته شده بود. آن زمان از عدم تناسب این بیان و هدف طراح و از این تبحتر غربی آن‌قدر عصبانی شدم که حتی شروع به دفاع از چین کمونیست کردم :) اما حالا با انتشار مجموعه‌ای متناسب که فنی مشابه دارد جبران می‌کنم. این بار با بیش‌ از ۱۵ هزار عروسک سرباز به رنگ‌های مختلف روبه‌رو هستیم که در پرده‌هایی در مقیاس بزرگ در کنار هم قرارگرفته اند. کلیت در هم‌نشینی با جزئیاتی شگفت آور....

هنرمند کانادایی ژان پیر سگین با توسعه این چنین بیانی سعی کرده تا محتوای آثار نیز با روش انتخابی‌ش تناسب داشته باشد. سگین به خوبی برای به کاربردن این فن، تصاویری مشهور از جنگ‌ اروپایی دوم، یعنی بزرگ‌ترین نبرد و زورآزمایی نظامی دوران معاصرمان را که تماما با منطق و مدیریت و خواست نظام مغرب زمین برپا شد، را انتخاب کرده است.

بعد از موفقیت قسمت اول موشن‌گرافیک صداقت امریکایی، تیم طراحان در خانه طراحان انقلاب اسلامی، تصمیم به ساخت قسمت دومی برای این ویدیو گرفتند. قسمت دوم از حیث آگاهی بخشی و روایتی که پیش روی مخاطب دارد بسیار راضی‌کننده است. طراحان با پی‌گیری چرایی علاقه‌ی امروز غرب به مذاکره با ایران، در بررسی مجموعه روابط دیپلماتیک ایران و غرب در طی ۱۶ سال گذشته به نکاتی اشاره می‌کنند که پرده از ناگفته‌ها و ناشنیده‌هایی جالب برمی‌دارد و بار دیگری وجهی متفاوت از صداقت امریکایی‌ها را نشان می‌دهد.

اما از حیث تکنیک و وجوه هنری باید قبول کرد که قسمت دوم صداقت امریکایی آن حرف نویی را که مخاطب انتظار دارد، ندارد. ایده کار و نحوه‌ی تصویرسازی و حرکت در مجموعه اثر تفاوت‌های زیادی با قسمت اول ندارد که اگرچه شاید در خدمت بیان مورد نظر کلیپ به خوبی عمل می‌کند اما اثر را از شانیت یک اثر هنری فرومی‌کاهد و به یک تجربه مجدد غیرنوآورانه بدل می‌کند. در واقع تمام دغدغه این‌جاست که استعدادهای خوبی که می‌توانند نوبه‌نو حرف‌های جدید و جلوه‌های جدید ارائه دهند حیف است درجا بزنند.

به امید حرکت‌های نو از طراحان نو‌پرداز و نوآور انقلاب اسلامی...

تا به حال شنیده‌اید می‌گویند نیمه خالی لیوان را نبین. نیمه پر لیوان را نگاه کن! معمولا این مثل را برای این می‌گویند که شما را از بدبینی به خوش‌بینی بکشانند. اما فقط لیوان نیست که می‌شود این‌طور نگاه‌ش کرد. پیتر وگنر عکاس، سعی کرده است تا نیمه خالی آسمان‌خراش‌های شهر نیویورک را نگاه کند. نیمه خالی که خود برج‌هایی از آسمان و نور ساخته است. در شهری که هیچ‌وقت آسمان را نخواهید دید.... به نظر همیشه هم نیمه‌های خالی نشان بدبینی نیستند. جایی مثل نیویورک انگار تنها در نیمه‌های خالی‌ش می‌توان آسمان را دید. در جایی که همه سنت‌ها وارونه‌ شده است کافی‌ست به جهان وارونه نگاه کنید.