اولین تصویر هوایی از زمین را شاید نسل سنت‌اگزوپری برای ما آوردند؛  با زمین انسان‌های‌شان. بیش‌تر ما هم خودمان در پروازهایی گاه‌به‌گاه‌مان تجربه زمین از ناظر بالا آن هم در شب را داریم. هرچند این تجربه از پنجره‌های کوچک و نه‌چندان شفاف یک هواپیما باشد.  معمولا در همان دقایق اندک نگاه به زمین محو تماشا،  به خیلی چیزها فکر می‌کنیم.... به زندگی‌های از همه جا بی‌خبر در جریان، به هندسه‌های عجیب شهرها،  به نور...  و البته به خدا.  خیلی ها از باورمندها این موقع‌ها به خدا و عظمت‌ش فکر می‌کنند،  و غیرباورمندان برای پر کردن جای خالی تفکر به بی‌نهایتی شیرین تصویرسازی و صورت‌بندی را جای‌گزین می‌کنند.  شهر از بالا عجیب دیگرگون می‌شود.  مسیرهای حرکت به جای‌جای نور تبدیل می‌شوند و هندسه‌های وسیع به مدارات الکترونیکی دقیق ساخته شده. 

وینسنت لافورت، در مجموعه شهر گناه خود، لاس‌وگاس پرزرق و برق و فریبنده را از ارتفاع حدودا سه کیلومتری از سطح زمین در شب عکاسی کرده‌است. به زعم خودش یک مدار الکترونیکی غول‌پیکر را! از آن بالا چه‌قدر همه این دست‌گاه انسان‌ساخت عصیان‌مدارانه بازی‌چه می‌شود!  راستی از آن بالاتر واقعا زمین خدا چگونه است؟

دیگر شاید نتوانیم در رابطه با اتوموبیل و وسایل موتوری که از اجزاء اصلی شهرها به شمار می‌روند، عقب‌گرد داشته باشیم. یعنی هر اندازه هم که مضرات آن‌ بر منافع‌ش بچربد محال است بتوانیم وسای نقلیه را از زنده‌گی‌‌مان خارج کنیم. بنابراین یا باید اجازه دهیم این روند که هم‌چون تردمیل سریعی شروع به حرکت کرده و انسان‌ها نیز به روی آن می‌دوند به حرکت خود ادامه دهد، یا این‌که مسیر حرکت آن را تغییر دهیم. ظاهرا طراحی ابزار قدرت‌مندی برای این کار است. کاری که طراحان کمپانی آی دی او در پروژه‌ی اتوموبیلیتی خود کرده‌اند تلاشی است در همین راستا.

ماشین‌های آینده، که هر کدام  واحدی مدولارند همانند واحدهای کندوی عسل. این واحدها در مواقع لزوم به هم می‌پیوندند و می‌توانند مثل یک سالن بلند عمل کنند. اتوموبیل‌هایی که بخشی از سوخت‌شان برقی است، به راننده نیازی ندارند و تکنولوژی‌های جدیدی در نحوه‌ی کار آن‌ها منظور شده. با ایده‌ی مدولار شدن این اتوموبیل‌های همه‌گانی، از سطح اشغال معابر کاسته می‌شود که باعث کاستن از شلوغی و آلوده‌گی‌ها نیز هست. البته عمومی بودن‌شان به معنی بزرگ و شلوغ بودن‌ آن‌ها نیست، چرا که یک مدول مجزا می‌تواند نقش یک کافه را بازی کند، یا یک اتاق جلسه یا حتی شاید یک اتاق خواب!

زنده‌گی در هر محیطی تاثیرات خودش را دارد. چیزهای که افراد به صورت روزانه با آن‌ سر و کار دارند، مواد و مصالحی که هر روز می‌بینند یا لمس می‌کنند و خلاصه هرآن‌چه یک زنده‌گی مثل زنده‌گی شهری را شکل می‌دهد، بی‌تردید در حواس و عادات انسان‌ها خودش را جا می‌کند. یکی از بیش‌ترین چیزهایی که هر روز در گذر از شهر و یا حتی خارج از شهر می‌بینیم، ساخت‌وسازهایی است که به شکل معمول با بتن و سیمان و مصالحی مثل بلوک سیمانی ساخته می‌شوند. برای همین استودیوی تایوانی تریپل‌لیوینگ، مقیاس این عناصر را از ساخت‌مان‌هایی حقیقی به مقیاس رومیزی تغییر داده تا هم این عادت را با چاشنی طنز برای ما امتداد دهد و هم این‌که از همین مصالح برای ساخت شهری کوچک برای لوازم‌التحریرها استفاده کند. حالا می‌شود با این جامدادی‌ها بازی راه‌ انداخت! شهری که در آن مدادهای کوچک خانه‌هایی به ابعاد خودشان دارند تا از چشم ما مخفی نشوند و مدادهای بلندتر نقش دودکش را بازی می‌کنند! با وجود ایده و طراحی متفاوت این مجموعه، برخی فکر می‌کنند شاید خوب نباشد که همین اندک مظاهر طبیعت نیز که گاهی در نقش یک رومیزی چوبی کوچک در اتاق ما ظاهر می‌شود، جای خود را به ماکتی از مصالح پیچیده و انسان‌ساز ام‌روزی بدهد.

محرم الحرام برای عموم مسلمانان و خصوصا شیعیان یادآور واقعه‌ای بزرگ است؛ واقعه‌ای که هنوز بعد از هزار و اندی سال داغ‌ش در دل محبین بزرگ اولیای خدا تازه است. حرارت‌ش حس می‌شود و کوچه‌های شهر ما و امروز دیگر تکیه‌های خیلی جاهای دنیا شاهد این خون تازه، این داغ زنده هستند..... و البته محرم برای شیفته‌گان پاکی نه یک غم رفته که یک حماسه زنده است. حماسه محرم یک عرصه دارد به وسعت زمین و یک تاریخ دارد به وسعت زمان.. و کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا.

حالا که زمین همه کربلاست و زمان همه عاشورا لاجرم سپاهیان حق و باطلی هست و یزید و شمر و البته حسین سلام‌الله علیها که ناظر بر تاریخ و ولی زمین است در هر زمان. خب اگر این طور است شمر زمان تو کجاست؟ ولی زمان تو کجاست؟ کجا دارد حقیقت سربریده می‌شود؟ کجا دارد خیمه‌های اهل حق به تاراج می‌رود؟ کجا سخن حق در میان هلهله‌های نامردمان گم می‌شود؟ کجا .....

برخی کربلا را به وسعت زندگی محدود خودشان می‌بینند و لاجرم گاهی حتی خودشان را حسین و دشمنان‌شان را یزیدیان می‌دانند. برخی دیگر کشورشان، قبیله‌شان و حزب‌شان خلاصه وابسته‌های خودشان را حق می‌گیرند و کربلا را در وسعتی محدود پیرامون خودشان تعریف می‌کنند. اما اگر کربلا را به قدر وسعت عالم بشری امروز بدانی چه طور می‌شود؟ مگر نه این که ظلم نهادینه‌ای در جهان امروز حاکم است و سپاهیان اندکی که در مقابل این ظلم انقلاب کرده‌اند..... «شمر زمانه‌ات را بشناس» مجموعه بیلبوردهای شهری محرمی‌ست که به همت خانه طراحان انقلاب اسلامی برای فضای شهری محرم ۹۳ طراحی و اجرا شده است. چند کلمه نقد و بررسی هم دارم که بماند برای فرصتی خارج از این ایام عزیز....  

یکی از بحث‌های مهمی که در فلسفه‌ی هنر شکل می‌گیرد تعریف هنر و تمییز کار هنری از کارهای دیگر است. مدت‌هاست که موضوعات مهمی در این بین مورد اختلاف آرا و افکار است که یکی از آن‌ها خوش‌نویسی است. خطاطی یا خوش‌نویسی که به شیوه‌ی سنتیِ خود که از قواعد و اصول مشخصی پی‌روی می‌کند و حتی کاملا قابل آموزش دادن هم هست، به عقیده‌ی برخی در دایره‌ی کارهای هنری نمی‌گنجد. کسانی که جان‌مایه‌ی هنر را خلاقیت و ابداع فرض می‌کنند چنین حرفی را در مقابل کسانی می‌زنند که تعریف هنر را محکم و خوب ساختن و ایجاد کردن می‌دانند...

اما ال‌سید هنرمند تونسی، توانسته به کمک همین اصول خط نویسی و ترکیب بندی گرافیکی آن‌ها بر روی دیوار کوچه و خیابان، تابلوهای نقاشی-خط گونه‌ی زیبایی را بیافریند که رنگ‌های متنوع آن بر روی دیوارهای بی رنگ شهر توجه عابرین را به خود جلب می‌کند. او کارهایی را که معمولا نمونه‌اش را بر روی بوم می‌دیدم در ابعاد بسیار بزرگ و بر روی ساخت‌مان‌های بلند اجرا می‌کند. شاید آثار ال‌سید را بتوان نوعی گرافیتی اسلامی دانست...!

نابغهﻯ شهر من ﻣﻰگفت،

هر وقت در مسئلهﺍی درﻣﻰمانم، کاسهﻯ سرم را برﻣﻰدارم و به خانهﻯ او ﻣﻰروم. خانهﺍش سقف ندارد؛ نه که سقف نداشته باشد، سقف ش آسمان است. کاسهﻯ سرم را رو به آسمان ﻣﻰگیرم. و تعظیم ﻣﻰکنم. آن گاه است، که از آسمان، کاسه را پر ﻣﻰکنند. بلند ﻣﻰشوم. و به خاک ﻣﻰﺍفتم. با سری پر شر و شور به خانه بازﻣﻰگردم.

نابغهﻯ شهر من، آن قدر از آسمان، شراب آورده، که نسلﻫﺎ سرمستی کنند؛ و باز هم شراب باقی بماند.

 حتما تا به حال دیده‌اید مبل‌مانی شهری که برای کارکردی خاص در نظر گرفته شده، خودش مزاحمتی برای کارکردی دیگر در شهر است. مثلا نیم‌کت‌های ساده‌ای که امکان ترکیب‌شدن با یک‌دیگر را ندارند و همیشه در چینش‌های شهری فضاهای پرت و منفی بدی ایجاد می‌کنند.

آر وان، نام مستعار هنرمندی آفریقایی‌ست که آثار خود را معمولا در خیابان‌های شهر خلق می‌کند. او برای این موضوع فکری به سرش زده است. او مبل‌مانی تاشو را طراحی کرده که تنوعی در چینش و نحوه‌ی استفاده به کاربر می‌دهد و جابه‌جایی آن نیز به آسانی صورت می‌گیرد. استفاده از متریال طبیعی یعنی چوب -که یکی از اهداف اوست- به این نیمکت‌ها حس و حالی صمیمی بخشیده است. به تازه‌گی نیز در یانون‌دیزاین میزهای دافی لندن را با هم دیدیم که باعث چندکارکردی بودن آن و چینش‌های متعدد می‌شد. البته واقع‌نگر باشیم، قطعات زیاد و اتصالات متعددی که در این‌طور طرح‌ها وجود دارد آسیب‌پذیری آن‌ها را در فضاهای شهری دوچندان می‌کند.