با رواج کاربرد مصالح نو در ساختمان‌سازی و کنار رفتن روش‌های سنتی، نماسازی بناهای عصر اخیر نیز به سمت استفاده ا پوشش‌های وسیع صنعتی رفته‌اند. از میان این پوشش‌های صنعتی آن‌چه بیش‌تر از همه در ایران استفاده می‌شود ورق‌های کامپوزیتی آلومینیوم هستند که از متداول‌ترین ورقه‌های صنعتی در نماسازی به شمار می‌آیند. متاسفانه کاربرد این ورقه‌ها در نماسازی بناهای داخلی، به بدترین نحو ممکن و به ساده‌ترین وجه آن در حال رخ‌داد است. کم‌تر دیده می‌شود که معماران و سازندگان از ظرفیت‌های بالقوه این پانل‌ها درست استفاده کنند و سطوح وسیع آلومینیومی بدون هیچ سلیقه و طراحی خاصی نماهای شهری ما را در برمی‌گیرد.

متریال‌های جدید امکان فرم‌دهی‌های متنوع، سوراخ‌کاری‌های وسیع و ایجاد سطوح نورگذر و .... را برای ما ایجاد می‌کنند. همین آلومینیومی که در نماهای ساختمانی‌مان امروز به ساده‌ترین وجه تجربه‌اش می‌کنیم می‌تواند شکل بپذیرد و با سوراخ‌کاری حساب شده به یک نمای مشبک نورگذر متفاوت تبدیل شود. مانند نمای منحنی زیر که دفتر معماری توشیهیرو میزوتانی در ژاپن از ورقه‌های آلومینیوم ساختمانی، طراحی و اجرا کرده است.

اثر معماری به دلیل وجوه گوناگون و متعددی که در شکل‌گیری آن دخیل است و نیز به واسطه‌ی چندین بعدی بودن محصول نهایی می‌تواند در آن واحد از یک وجه شایسته ستایش و از وجهی دیگر اثری بی‌ارزش باشد. در چنین وضعیتی اثر معماری اگر بتواند در یکی از وجوه بروز خود دارای ویژگی مشخصی باشد که بتواند به مثابه هویت و آب‌روی آن تلقی شود کافی‌ست تا به عنوان اثری «خوب» شناخته شود. این به معنی خوب بودن واقعی آثار معماری نیست اما لااقل در جهان تنیده با رسانه‌ی امروز موجب دیده‌شدن و صدالبته پسندیده‌شدن از سوی بخش کثیری از جامعه هنری که تحت تاثیر رسانه‌های هنری هستند خواهد شد.

گاهی یک الگودهی به نمای یک ساختمان (Texturize) ساده اما متفاوت، شکل‌دهنده هویت و تمامیت یک اثر معماری خواهد بود. طراح این ساختمان‌ها در یافا در سرزمین‌های اشغالی با به‌کار‌بردن حساب‌شده الگوهایی ساده بر جداره‌های درون و بیرون ساختمان از یک ساختمان معمولی طرحی با هویت ویژه ساخته است که به راحتی در جهان رسانه‌ای امروز معماری می‌تواند مورد ارجاع قرار بگیرد و اصطلاحا دیده شود. اهمیت این دیده‌شدن را در کنار سیاست‌های رژیم اشغال‌گر قدس برای توجیه رسانه‌ای شهرک‌سازی‌های نامشروع‌ش در جهان بهتر می‌توان فهم کرد.

در بحث از راز گره‌های اسلامی گفتیم که کاربرد گره‌های ما و نمونه‌های مشابه امروزین آن در معماری امروز دنیا خیلی زیاد شده است و حتی گاهی افراط‌گونه این گره‌ها و الگوها به کاربرده می‌شوند. این مساله که به دلیل جذابیت پیچیدگی‌های ذاتی هندسی گره‌های اسلامی است یک فرصت مناسب برای برخورد متفاوت ما با دنیاست. ما میراث‌دار سنتی هستیم که به طور جد امروز در دنیا خواهان دارد و در کنار صادرات آن مجموعه‌ای از فرهنگ و هنر و اندیشه هم صادر می‌شوند. 

پژوهش در باب گره‌های اسلامی و توسعه امروزین آن یکی از مهم‌ترین راه‌بردهای هنری فرهنگی ما خواهد بود که برای دنیای معاصر نیز حرف بسیار دارد. 

در این مرکز تجارت اشراف‌زادگان ایتالیا در چین! ببینید چه طور از الگوهای شبه-اسلامی گره‌سازی در سطح وسیع نماسازی یک برج و به صورت یک پوسته کامل استفاده شده است.

هر متریالی حال و هوای خودش را دارد. و اصلا همین شناخت حال و هوای متریال‌های گوناگون‌ یکی از مهم‌ترین دلایل توفیق اثر هنری بسیاری از هنرمندان مشهور هنرهای تجسمی است. این که چگونه در بهترین وجه و به مناسب‌ترین حالت ویژگی‌ خاصی را از متریالی خاص در بیان حرفی مشخص یا انتقال حسی خاص به کار ببریم، در غالب هنرها و به خصوص در مجسمه‌سازی و معماری از اهمیت بالایی برخوردار است. اما استخراج حسی متفاوت یا بیانی متضاد با واقعیت یک متریال با استفاده از خود آن متریال کار چندان ساده‌ای نیست.

حتی تا پیش از ره‌یافت‌های معماران بزرگ اواخر عصر مدرن و بزرگان هنر صنعتی در سده اخیر که توانستند روش‌های رام کردن و فرم‌پردازی بتن را به جهان معرفی کنند، کسی تصور نمی‌کرد با چنین ماده صلبی بتوان سطوح منحنی و فرم‌های پیچیده ساخت. مثلا شما هیچ‌وقت از بتن به عنوان یک ماده سخت و صلب انتظار رفتاری پارچه‌ای ندارید! و حتی انتقال حس یک کاغذ یا پارچه! استودیو معماری سوئیسی L3P در تلاشی در طراحی جداره غرفه‌ای در یک نمایش‌گاه سعی کرده تا در کنار تجربه نوع جدیدی از به کار صفحه‌های فایبرگلاس بتنی در نما -که ممکن‌ است در صنعت ساختمان آینده نیز ورود جدی و متفاوتی داشته باشد- این حس را انتقال بدهد. 

از نامزدهای جایزه آقاخان ۲۰۱۳ و پروژه‌هایی شاخص در بین نامزدها با هم حرف زدیم (+ و +) و گفتیم دو کار هم از ایران در بین نامزدها دیده می‌شود. یکی از این دو نامزد مرمت بازار تاریخی تبریز است که پروژه‌ای در ابعاد ملی می‌باشد و حضور آن در لیست نامزدها‌ی آقاخان اصلا بعید نیست. اما نامزد دیگر آپارتمانی ساده در شهرستان محلات طرح و اجرای دفتر معماری AbCT در تهران است.

علت انتخاب این پروژه را استفاده مناسب از زائدات سنگ در نماسازی و پوشش سطوح و توجه به متریال‌های بومی دانسته‌اند. ساختمان ترکیب مناسبی از چوب و سنگ است که به صورت محلی تامین شده‌اند. سنگ مورد نظر با توجه به بازار و صنایع فعال سنگ در محلات از اضافه دورریز آن‌ها تامین شده است. پوشش‌های جمع‌شوی چوبی نما نیز به نوبه خود و در تناسب با ساختمان‌سازی محلات به کلی نوآورانه هستند. به جز این نوآوری‌ها ساختمان شماره ۱ محلات را باید ساختمانی عادی تلقی کرد. حالا به نظر شما آیا این نوآوری‌ها دلایل کافی برای پذیرفته‌شدن در لیست اولیه نامزدهای جایزه‌ی نسبتا گران آقاخان هستند؟

معمار ژاپنی، کنگو کوما در یکی از آخرین پروژه‌هایی  که در ماه‌های اخیر ارائه داده، این مدرسه‌ی ابتدایی را با ترکیبی هوش‌مندانه از سنت‌های معماری ژاپنی و ره‌یافته‌های فن‌آورانه معاصر در شمال غربی توکیو طراحی کرده و ساخته است. ساختار اصلی مدرسه ابتدایی دانشگاه تیکیو از یک ردیف ۱۲ تایی کلاس درس تشکیل شده است که در برابر ردیفی از فضاهای تراس دار نیمه‌باز شکل گرفته است. مانند برخی تجربه‌های پیشین کوما، بنای سه طبقه مدرسه با شبکه‌ای از الوارهای از چوب درخت سرو با ریتمی مشخص پوشش داده شده است که در سنت ژاپنی به عناصر عمودی و افقی این شبکه به ترتیب  «رنجی» و «یاماتوباری» نام گرفته اند. ترکیب شبکه‌ی فلزی تشکیل دهنده‌ی سقف با همین سطوح چوبی عمده نوآوری استودیوی کوما در استفاده از متریال‌های معاصر در این بناست.

به کارگیری نوارهای نازک چوبی به صورت پرده و پوششی سبک بر روی نمای این ساختمان اداری در استانبول ترکیه راه‌کار مناسبی برای رسیدن به حداکثر نورگیری در عین محافظت از نور مستقیم خورشید و حریم بخشی به فضای داخل در مقابل توده‌ی مشرف و نزدیک هم‌سایه مقابل بنا بوده.

شاید بشه گفت تعبیری امروزی از مشربیه‌های اسلامی قرون میانی.