گفته می‌شود میراث عظیمی از گذشته‌گان ما بشر در زیر آب‌ها و خاک‌ها مدفون است که اگر دست ما به آن‌ها می‌رسید دانش‌هایی متفاوت از آن‌چه امروز در دسترس داریم را به دست می‌آوردیم. حتی در متون اساطیر و ادیان هم شواهدی دال بر این مدعا وجود دارد. راز‌آمیزی اعماق و قعر‌ها هم خود به تنهایی دلیل مهمی برای شکل‌گیری این چنین انتظاراتی‌ست. اما همیشه این انتظارات پیرامون بسترهای کهن و مستعد می‌گردد و کم‌تر باور می‌کنیم که در دل یک دریاچه‌ی مصنوعی هم بشود شهری زیرآبی و کهن پیدا کرد.

«شهر شیر» یکی از شهرهای کهن چین قدیم است که شاید در حدود ۱۳۰۰ سال با سکنه‌ای قریب به ۳۰۰ هزارنفر برپا بوده است و حالا در عمق ۴۰ متری دریاچه‌ی مصنوعی جیان‌دائو پیدا شده است. در واقع دریاچه‌ را به اشتباه بر زمین‌هایی بنا کرده‌اند که گور شهری عظیم از چین باستان بوده است.

در حاشیه‌ی هیئت هنر همیشه رسم بر این بود که سقاخانه‌ای باشد، سقاخانه‌ای که هیچ‌گاه محل آب نوشاندن نبود اما به رسم سقاخانه‌های قدیم محل یادآوری نام شهدای دانش‌گاه و واقعه کربلا و احیانا گاهی به یاد آن‌ها شمعی روشن‌کردن بود. سوگ‌واره ۹۲ با ابتکاری جالب در سقاخانه هم‌راه بود. بچه‌های گروه صنایع دستی هیئت هنر این بار با انتخاب کانسپت ایوان طلا، سقاخانه‌ای متفاوت طراحی کردند که خیلی زود نام ایوان طلا را به خود گرفت و شاید حتی سال‌های بعد متوجه بشویم که نقطه‌ی عطفی در تعریفات و رسوم هیئت هنر بوده است؛ نقطه‌ی عطفی که عنصری به نام ایوان طلا هم به کالبد هیئت هنر افزوده است.

می‌گویند هر عنصری را غایتی‌ست. و کیمیاگری چه در معنای علمی آن و چه در اصطلاح عرفانی آن رساندن عناصر به همین غایات است. می‌گویند طلا غایت فلزات است و محصول کیمیاگری هستی.. اصلا هم‌واره در پی آن بوده‌اند که به ضرب کیمیایی فلزات را همه طلا کنند. شاید برای همین است که بی‌تناسب نیست کاربرد طلا در پوشش گنبد قبور اولیای خدا و در آستانه‌ی ورود به تربت ایشان. ایوان طلا. بلاخره ماده باید خیلی شرف پیدا کرده باشد که هم‌نشین جسم ولی خدا باشد....

بروبچه‌های هیئت هنر، با استفاده از متریال‌های نسبتا ارزان و به مدد چند ایده‌ی اجرایی خوب و نوآورانه توانست از ورقه‌های استیک کاغذی و پلاک‌های محدود برنجی، جلوه‌ای بسیار نزدیک به جلوه‌ی طلایی ایوان طلای معروف را ارائه بدهد. جلوه‌ای که خیلی‌ها را به نجف برد و بعد به مشهد و خیلی دیگر را مستقیم به مشهد برد و صحن انقلاب.... بد نبود پس این طرح را امروز که شهادت حضرت خورشید خورشیدها‌ست منتشر کنم....

السلام علیک یا علی‌ بن موسی‌ الرضا (ع)

بحران انرژی امروز جهان تولید گرما را برای برخی نقاط محروم جهان به یک ارزش مهم تبدیل کرده است. همه‌ جای دنیا نمی‌توانند مثل ما در ایران به راحتی سوخت‌های فسیلی را راحت بسوزانند و اصلا هم عین خیال‌شان نباشد! لاجرم در راه افزایش بهره‌وری انرژی تلاش‌ها و ایده‌های متعددی در سراسر دنیا و به خصوص مشرق زمین مشاهده می‌شود.

طراحان چینی این اجاق ساده آجری به ایده‌ای فکر کرده‌اند که شعله آتشی را که برای پختن غذا روشن شده‌است به حال خود رها نکنند و هم‌زمان آبی مخزن داخلی گاز را نیز گرم کنند و به مصارف حمام یا شست‌شو در مناطق محروم برسانند. آب با ظرفیت گرمایی بالای خود به بهترین نحو انرژی مازاد اتلافی را به خود می‌گیرد و گرم می‌شود.

جالب‌تر آن‌که در فرم‌دهی به بدنه اجاق با تبدیل مربع به دایره در طول آن، نوعی قرائت شرقی در هماهنگی زمین با فرم مربع و آسمان با فرم دایره را نیز پیاده کرده‌اند و این را هم در توضیحات خود ذکر کرده‌اند!  

عالم با تمام تزاحم‌ها و جمع میان اضدادش در گوشه‌هایی سخت تاثیرگذار وحدتی بی‌مانند دارد. جمیع حیوانات وحشی و طعمه‌های‌شان از یک آب زندگی می‌گیرند و از یک هوا تنفس می‌کنند. وحدتی در کنار تمام ضدیت‌ها..... ما انسان‌ها اما به این وحدت‌ها سخت بی‌احترامی کرده‌ایم و این به خصوص هنرمند شرقی را به شدت آزار می‌دهد.

کای گوجیانگ هنرمند چینی برای بیان رابطه میان انسان و طبیعت، انتخاب حیواناتی با مقیاس یک به یک و با ساختی بسیار طبیعی را در فضای انتزاعی موزه‌های مدرن برگزیده است. او در آخرین اثر خود با نام «میراث ۲۰۱۳» نود و نه حیوان وحشی را سر در آب‌گیری کریستالی و آبی‌رنگ در وسط سالن بزرگ یک گالری هنری نمایش داده است که خیلی دوستانه در کنار هم دارند آخرین میراث‌های زمین را سرمی‌کشند. میراثی که ما انسان‌ها با استفاده بی‌حساب و کتاب‌مان از زمین پهناور و غنی برای آن‌ها نگه‌داشته‌ایم.

در این پست اثر قبلی گوجیانگ در سال ۲۰۰۶ که حرکت موحشی از گله‌ای از گرگ‌ها بود و هم‌چنین یک تصویر از دیگر اینستالیشنی که گوجیانگ در سال اخیر در نمایش‌گاهی هنری به نمایش گذاشت را نیز می‌بینید.

حرکت پیچیده و اصطلاحا غیرقابل پیش‌بینی ذرات سیالات که به حرکت براوونی معروف است در مواجه با سیالات منجر به رفتارهایی غیرقابل پیش‌بینی می‌گردد. همین رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی در عصری که ظرفیت هنری بسیاری از حرکت‌های پیش‌بینی‌شده پر شده است دست‌مایه هنرمندان برای کشف گوشه‌های متفاوتی از بروز طبیعت در قالب حرکت‌هایی این چنین می‌شود. عکاس انگلیسی، مارک ماوسن قطرات رنگ و آب را به بازی می‌گیرد و صحنه‌هایی بی‌نظیر شکار می‌کند.

راستی یک نکته جالب برای‌تان بگویم. در زبان انگلیسی کهن، براوونی به معنای جن و موجودات ندیدنی غیرقابل پیش‌بینی بوده است و اساسا حرکت ذرات هوا را به همین خاطر شاید حرکت براوونی می‌دانسته‌اند. حرکتی که تنها با رفتار موجودات نادیدنی توجیه می‌شود.

زبان قالب‌های هنری بیش از هر چیز برای بیان موضوعات و معضلات مشترک میان انسان‌هاست؛ آن‌جایی که دیگر زبان‌ها و گویش‌ها و فرهنگ‌های مختلف تنها مانعی برای فهم مسائل مشترک هستند. یک مثال دم دستی و زمینی این مسائل مشترک بحران‌های طبیعی گریبان‌گیر بشر و به خصوص بحران آب است. آبی که حیات به آن وابسته است و بیش از ۷۰ درصد کره زمین را هم فراگرفته اما به صورت بحرانی عجیب امروز از دست‌رس بسیاری از مردم دنیا دورمانده است و چه بسیار اقوام و گروه‌هایی که از فقر آب شیرین جان داده‌اند یا در تنگنای فراوان قرار دارند.

زبان بی‌زبان اما پرقدرت عکاسی ادوارد برتی‌اسکای، با تمرکز بر موضوع آب و بحران آن در جوامع بشری، به مجموعه‌ای ارزش‌مند از تصاویر تکان‌دهنده بدل شده است تا در تمام نقاط دنیا و از دل حوادث و موقعیت‌ها و تمدن‌ها و فرهنگ‌ها و آداب و رسوم مختلف ما را به اهمیت آب و بحرانی که در جهان نامتوازن معاصر گریبان‌گیر آن است، متوجه کند. از جلگه‌های اسپانیا و ایسلند تا قنات‌ها و آب‌گیرهای عجیب انسان‌ساخته هند. از سدهای پرآب چین تا بیابان‌های سوزان امریکا.....