این رستوران در قلب یکی از پارک‌های فرهنگی شهر چنگ‌جو در چین به ادعای طراحان بیانی برگرفته از ادبیات ساخت معماری دیجیتال اما برآمده از معماری سنتی چینه. نکته‌ای درست در این ادعا هست -بدون ارزش‌گذاری درستی یا نادرستی خود ادعا- و اون این‌که اگر الگوهای سنتی بخوان در معماری امروز متجلی بشن یقینا با زبان‌ حاکم بر ساخت دنیای امروز محصول نباید چیزی عینا یا حتی مشابه به بناهای سنتی باشه. یعنی زبان عاملی که بر ساخت حاکمه در این میان کم‌تاثیر نیست.

در این کار خاص به طور ویژه الگوی آجرچینی نماهای این رستوران به واسطه‌ی برخورداری از الگوهای پارامتریک  شاخص‌تر از بقیه بنا شده در حالی که نزدیکی حال و هوای کل اثر به الگوهای سنتی چینی تا حدودی می‌تونه ادعای طراحان اثر رو اثبات کنه

تاثیر برخی معماری‌ها و فضاها در مقیاس معماری با تاثیر مواد مخدر یا مشروبات الکلی در مقیاس مواد غذایی برابری می‌کنه؛ درست مانند برخی فیلم‌ها و تصاویر که در مقیاس بصری خاصیتی مستی‌آوری و خلسه آور دارند.

معمارهای بادی که با نورپردازی‌هایی به رنگ‌های خاص و با غلظت رنگ‌هایی حساب شده ابتدا در آثار معمار مشهور هندی انیش کاپور (درباره انیش کاپور بیشتر بخوانید) و حالا توسط دیگران داره گسترش پیدا می‌کنه به زعم من چنین خاصیت‌هایی دارند؛ فضاهایی خلسه‌آور و گیج‌کننده که آرامش بصری رو نه با اغتشاش که با انحناهای حساب‌شده در هم رفته و با رنگ‌های شارپ خاصی به هم می‌زنن و مکانی اوهامی ایجاد می کنن.

مسابقه جهانی طراحی استادیوم بین‌المللی در ژاپن رو باید جمع بین تمام ایده‌ها و طرح‌های بشر برای آینده استادیوم‌ها در جهان دونست. در این مسابقه که استودیوهای بزرگ معماری یا معمارهای مشهور در اون شرکت کرده بودند، با طرح‌های نه چندان متفاوت و غیرنوآورانه‌ای روبه‌رو هستیم. شاید متفاوت ترین طرح رو بشه طرح زاها حدید (همین طرح اول) دونست که اون هم به جز امکان مسقف‌شدن جالب توجه‌ش، یک بازی با فرم بی‌معنیه -مثل سایر کارهای زاها حدید- و پیش‌رفتی در معماری به حساب نمیاد.

از نکات قابل توجه مسابقه طرح‌هایی بودند که سعی داشتند اقلیم و راه‌کارهای سبز رو با معماری استادیوم که معماری بزرگ مقیاس و غول‌آساییه آمیخته کنن.

در این پست در نقطه مقابل این پست، با تصاویری از فضاهای داخلی کلیساهایی مدرن مربوط به سده اخیر از عکاس فابریس فویلت روبه‌رو هستیم. کلیساهایی که پا چای پای سنت‌های معماری و هنر تاریخ اروپا نگذاشتند و به نوعی با ابداعات و نوآوری‌های هنرمندان آوانگارد عصر مدرن، به کالبد‌هایی -گاهی- خیلی متفاوت از سنت مالوف بنا شدند.

در ایران خود ما یکی از انگاره‌ها و سوال‌های جدی اینه که آیا می‌شه با سبک و سیاقی امروزی به خلق مساجدی دست زد که حال و هوای معنوی مانند کالبد‌ مساجد سنتی داشته باشند؟ (در این پرسش به نقد این موضوع که اصلا آیا این حال و هوای ادعایی بسیاری از مذهبی‌ها معلول کالبد یا در ارتباط با اون هست یا نه؟ نمی‌پردازم) پرسش خیلی زیاد بر تحلیل فرم استواره. آیا روش‌های نوین معماری می‌تونه به ملاحت و زیبایی معماری های سنتی برسه؟ آیا این روش‌های معماری مناسب فضاهای مذهبی هست؟

این سوال رو از اون‌جا مطرح می‌کنم که میون کلیساهای سنتی و مدرن و مساجد سنتی و مدرن شاید بشه ارتباطاتی پیدا کرد. یا اصلا ارتباطی هست؟ :)

بگذارین امروز که هنوز چیزی از تولد عیسی مسیح (ع) نگذشته، دو پست مسیحی مرتبط با پرسشی مهم با هم ببینیم:

مسیحیت و دین مسیحی بعد از انتشار اولیه‌ش در شرق اروپا، سه چهار قرنی رو در مظلومیت توسعه پیدا کرد و بعد کم کم با رسمی شدن در بخشی از قاره اروپا به صورت رکنی از ارکان جامعه اروپایی دراومد که با انحراف آرام آرام‌ش در اواخر قرون میانه به جایی رسید که نقطه اصلی انتقاد و انقلاب رنسانی شد و در عصر روشن‌گری با صراحت تمام از همه‌ی مزایا و حقوق و جای‌گاه‌ش در تمدن غرب خلع شد. در این سده ها، سنت‌های گوناگون هنری و معماری به خدمت بیان معارف مسیحی آمدند و سبک‌های گوناگون هنر و معماری در تاریخ اروپا هر کدوم نقطه کمال بروز و ظهور خودشون رو در کالبد کلیساهایی مربوط به دوران خودشون تجربه کردند.

با انتقال بخشی از میراث و تمدن اروپایی به امریکا، با وجود حضور قدرت‌مند انتقادات و اندیشه‌های عصر مدرن در امریکا و اروپا، انگیزه‌هایی هنوز برای احیای سبک‌ها و سنت‌های معماری و هنر قرون میانه و دوران سنت غربی در قاره جدید وجود داشت و اتفاقا اون چنان این انگیزه ها قدرت‌مند بود که امروزه هنوز بیش‌ترین بناهای موجود از یکی دو قرن اخیر در امریکا به سیاق سبک‌های تاریخی غربی و اصطلاحا به سبک‌های نیورومانسک، نیوگوتیک، نیوباروک، نیو .... هستند.

ریچارد سیلور در عکاسی‌های پانوراماش از کلیساهای نیویورک ضمن اثبات این حرف ما رو با نمودی کامل از معماری سنتی کلیساها در سیر تاریخی مغرب زمین روبه‌رو می کنه. این تصاویر رو ببینین تا در پست بعد یک پرسش مهم رو مطرح کنیم.

بعد از انتشار تصاویری از مرکز داده‌های گوگل و بعد از اون فیس‌بوک، حالا نوبت آمازون رسیده که در اقدامی هماوردطلبانه، از انبار داده خودش یعنی انبار کتاب‌هاش تصاویری منتشر کنه؛ دریایی از کتاب که در زیر یک سازه انبار بزرگ قرارگرفتن.

این پست رو هدیه می دم به همه کتاب‌خون‌ها و کتاب‌دوست‌ها و حتی همه اون‌ها که کتاب رو فقط و فقط به منظور دکور خونه‌هاشون تهیه می کنن. 

تا می‌تونیم کتاب بخونیم... هیچ وقت کافی نیست.

ساخت هر ساله یک غرفه ی تحقیقاتی در گروه Computational Design دانشگاه اشتوتگارت آلمان دیگه مثل این که تبدیل به یک سنت شده. این حرکت از سال 2010 شروع شد و سه سال متمادی هست که دانشجویان به سرپرستی اساتید دانشگاه و با بهره گیری از صنعت و فن آوری پیشرفته‌ی آلمان به طراحی و ساخت دیجیتال مشغول می‌شوند. 

این پست رو انتخاب کردم به دو دلیل:

اول این که طراحی و ساخت غرفه بر اساس روی‌کرد Biomimetic به کمک یک روبات هوشمند با بافت تارهای فیبر کربن و شیشه شکل گرفته است.(Biomimetic: یعنی یادگرفتن و تقلید از فرم‌ها، مدل‌ها، فرآیندها و سیستم‌های طبیعت برای طراحی و ساخت و جواب دادن به مسائل انسانی. برخلاف نگاه مدرن در معماری که فقط فرم رو از طبیعت کپی می‌کرد، در این روی‌کرد فرایند زایش فرم در طبیعت مورد توجه و تقلید قرار می‌گیرد)

دوم ، به نظرم وجود یک مدیریت متخصص و با انگیزه در یک مرکز دانشگاهی باعث خیلی از حرکت‌ها و جریان‌های پایدار در محیط علمی می‌شه؛ مثل جناب Achim Menges در اینستیتوی Computational Design دانشگاه اشتوتگارت. شاید باورکردنی نباشه که این اینستیتو با این همه خروجی علمی-تحقیقاتی فقط 5 ساله تاسیس شده!

ما چه قدر از این پنج سال ها رو هدر دادیم؟

بازسازی‌ها و تغییرکاربری‌ها غالبا روی‌کردهای گوناگونی دارند که از نگاه کارفرما و طراح نشات می‌گیره. مثلا کارفرمایی به حفظ اصالت‌ها بها می‌ده و بنابراین در بازسازی بنایی قدیمی حفظ اصالت‌های معمارانه رو حتی ممکنه به کاربری ترجیح بده.

در بازسازی برج مارتلو مربوط به سال‌های آغازین 1800 با روی‌کردی نوآورانه و فوق العاده روبه‌رو هستیم. طراح و کارفرما به جای اون‌که در فکر بازسازی گذشته یا حفظ کالبد قدیمی صرف باشند یا حتی به جای اون که مثلا کالبد رو برای نیازی امروزی آماده کنن و در کیفیت‌های متریال‌ها و نماها و فضاهای داخلی ش دست ببرن علاوه بر مرمت سازه‌ای و عمومی، با افزودن بخشی نوساخت و به شدت متفاوت با بستر کار اما به نحوی که نتیجه کالبدی کامل و جدید و با هویتی متفاوت باشه، گونه ای متفاوت از به‌سازی و تغییرکاربری بناهای قدیمی رو به نمایش گذاشتن.

برج مارتلو کماکان هست و تمام تاریخ‌چه ای که می‌تونسته با کالبد خودش نگه داره، نگه داشته اما حالا ما با بنایی جدید و به کلی متفاوت هم روبه‌رو هستیم. به این ترتیب کالبد معماری به حیات خودش ادامه داده.

از حق هم نگذریم افزوده مدرن بنا، به خوبی با اون ترکیب شده و نتیجه بنایی با شکوه‌تر از گذشته ست...

آپارتمان‌سازی با روش معمولی که در دوران مدرن تجربه شد و امروز هم الگوی ثابت شهرهای کوچیک و بزرگ ایران خودمونه، یکی از تبعاتی که داره از بین رفتن شخصیت و هویت واحدهای مسکونیه. در آپارتمان‌های معمول، واحدهای مسکونی از هم تفکیک حجمی داده نمی‌شن و با الگوی ذهنی بچه‌ها از خونه (یعنی کلبه‌ی سقف شیب‌دار ساده) خیلی زیاد تفاوت دارند. به این ترتیب خونه برای بچه هایی که درش بزرگ می‌شن، ایجاد خاطره و یا شخصیت جز از طریق فضای داخلی‌ش نمی کنه. فضاهای داخلی هم که گاهی تنها محمل خاطرات بد و تاریک بچه ها می شن....

شاید همین دلیل بوده باشه که این طراح ژاپنی رو به ساخت چنین چیزی واداشته! آپارتمانی مسکونی که در اون واحدهای مسکونی به واسطه‌ی مدول ساختمانی بزرگی که انتخاب شده و نحوه‌ی ترکیب نامعمول‌شون در عین آپارتمان بودن هر کدوم به تصویر ذهنی ما از خونه نزدیک هستن. البته این که چقدر موفق بوده در این کار دیگه به قضاوت هر کس بستگی داره

درست آوریل 1889 میلادی بود که در نمایشگاه جهانی پاریس، مهندسی فرانسوی  به نام ایفل، برجی فلزی رو دقیقا در قلب شهر پاریس بنا کرد که اعتراض همگان رو برانگیخت. در اون سال‌ها هنرمندان و نویسندگان شهر نامه‌های سرگشاده‌ی بسیاری رو به مسئولان نمایشگاه نوشتند که «این برج مسخره، سرگیجه‌آور و بی‌مصرف که مانند دودکش غول پیکر کارخانه‌های صنعتی‌ست»(تاریخ معماری مدرن ، لئوناردو بنه ولو ، صفحه 190) رو از شهر پاریس حذف کنید. اما خب بعد از تمام شدن این نمایشگاه مثل این که اکثر مخالفین نظرشون رو تغییر دادن و این غول آهنی رو به عنوان نماد شهرشون پذیرفتن و به این ترتیب این بنا تا به امروز هم پا برجاست.

اما شاید تا به حال کسی از ما خبر نداشت که پس از ساخت ایفل در پاریس، انگلیسی‌ها هم تصمیم داشتند در رقابت با فرانسوی‌ها، برجی فلزی بلندتر از ایفل بسازند!

ماجرا از این قرار بوده که در سال 1890 میلادی مسابقه‌ی بین المللی طراحی برج لندن برگزار می‌شه و تعداد زیادی طرح از نقاط مختلف جهان به دست داوران می‌رسه و در نهایت طرح شماره‌ی 37 (اولین تصویر) که فقط حدود 65 متر بلندتر از ایفل بوده، برنده‌ی مسابقه می‌شه. اما خب در اون زمان هزینه‌ی ساخت این برج با این همه آهن بسیار بالا می‌ره و در نتیجه مسئولین پروژه نمی‌تونن از پس هزینه‌های ساخت بربیان و ساخت پروژه متوقف می‌شه. ولی خب انگلیسی ها امسال یعنی در ماه مارس 2012 بالاخره به آرزوشون رسیدن و برج حدود 310 متری The Shard اثر معمار معروف ایتالیایی Renzo Piano رو در شهر لندن افتتاح کردن.

در این پست تعدادی از تصاویر طرح‌های این مسابقه در سال 1890 به نمایش در اومده که حال و هوای معماری اواخر قرن 19 که اوایل شکل‌گیری معماری مدرن هم هست، رو به خوبی نشون می‌دهند.